گسکت (درزگیر) چیست؟
گسکت در لغت نامه فارسی به معنای درز بند و لایی می باشد. در فرهنگ اصطلاحات فنی، گسکت به این گونه تعریف شده است:
گسکت یک درزگیر (درزبند) مکانیکی می باشد که به گونه ای طراحی شده تا در فضای خالی بین دو شیء (اتصالات فلنجی) که تحت فشار هوا یا آب هستند قرار گرفته تا از نشتی سيال از لایی كه بين سطوح فلنج قرار می گيرد جلوگیری به عمل آید و به اصطلاح آب بندی گردد. گسکت ها به طور معمول از برش موادی که به صورت ورق ها می باشند، تولید می شوند همچون گسکت های مقوایی، لاستیکی، سیلیکونی، فلزی، نمدی، فایبرگلاس و یا پلیمرهای پلاستیکی، گسکت ها در موارد خاص شامل مواد آزبستی نیز می باشد.
بازدیدکننده محترم، در صورت بازدید این صفحه با موبایل، لطفا جهت رویت کامل جداول، زمانی که روی جداول هستید تصویر را به سمت چپ یا راست بکشید (برخی جداول به دلیل بزرگی ممکن است در صفحه نمایش شما به صورت کامل نمایش داده نشوند، همچنین می توانید موبایل خود را به صورت افقی بگیرید تا جداول را بهتر ببینید.).
انواع گسکت
گسکت ها بر اساس فلزی یا غیر فلزی بودن به ترتیب زیر تقسیم بندی می گردد:
- Metallic (فلزی)
- Semi Metallic (نیمه فلزی)
- Non Metallic (غیر فلزی)
- گسکت فلزی و نمیه فلزی
گسکت ها با ساختار فلزی و نیمه فلزی دارای انواع مختلفی به شرح ذیل می باشد:
- گسکت مارپیچی یا اسپیرال وند یا حلزونی (Spiral wound Gasket)
- گسکت رینگی (Ring Joint Gasket)
- گسکت با پوشش فلزی (Metal Jacketed Gasket)
- غیر فلزی
- لاستیکی Rubber
- گرافیت Graphite
- تفلون PTFE
- ترکیبی Synthetic
| نوع گسکت | استاندارد طراحی و ساخت گسکت | گسکت های تحت پوشش | نوع فلنج های مورد استفاده | استاندارد فلنج های مورد استفاده |
استاندارد لوله (Pipe joint) |
| فلزی | ASME B16.20 | رینگی مارپیچی پوشش فلزی |
سطح تخت سطح برجسته |
ASME B16.5 ASME B16.47 API 6A |
- |
| API 601 | پوشش دو لایه مارپیچی |
گرد سطح برجسته اتصالات لوله فلنج |
ASME B16.5 API 605 MSS SP44 |
(NPS) ASME B36.10M |
|
| BS 3381 | مارپیچی | فلنج فلزی | BS 1560 BS 10 BS 4504 |
- | |
| نیمه فلزی | ASME B16.20 | رینگی مارپیچی پوشش فلزی |
سطح تخت سطح برجسته |
ASME B16.5 ASME B16.47 API 6A |
- |
| API 601 | پوشش دو لایه مارپیچی |
گرد سطح برجسته اتصالات لوله فلنج |
ASME B16.5 API 605 MSS SP44 |
(NPS) ASME B36.10M |
|
| BS 3381 | مارپیچی | فلنج فلزی | BS 1560 BS 10 BS 4504 |
- | |
| غیر فلزی | ASME B16.21 ASTM F36 |
واشر نرم Cut gasket |
سطح تخت سطح برجسته |
ASME B16.5 ASME B16.47 |
- |
| PN20 | PN50 | PN68 | PN100 | PN150 | PN250 |
| 150 lbs | lbs 300 | lbs 400 | lbs 600 | lbs 900 | lbs 1500 |
گسکت های مارپیچی (Spiral wound gasket)
این نوع گسکت دارای یک لایه از جنس فولاد ضد زنگ و یک لایه پرکننده از جنس آزبست یا تفلون و یا گرافیت می باشد که با مقطع V شکل و بصورت فشرده دور هم پیچیده شده است. (مقطع V شکل باعث می شود این گسکت ها فشار بیشتری تحمل کنند) ضخامت این نوع گسکت برای تمام اندازه ها و کلاس ها یکسان می باشد. این گسکت ها از ترکیب یک فلز شکل داده شده سیمی و مواد نرم پرکننده تشکیل گردیده اند. شکل این گسکت ها هنگامی که در بین دو فلنج فشرده می گردند تاثیر زیادی در آب بندی دارد. این نوع لایی ها ممکن است دارای رینگ داخلی و یا رینگ خارجی باشند که رینگ داخلی میزان خوردگی فلنج را کاهش داده و از اجزای آب بندی محافظت می کند و رینگ خارجی برای صحیح نصب کردن لایی کاربرد دارد. معمولاً جنس این رینگ ها فولادی و ضخامت آنها حداکثر 3.5 میلی متر می باشد. ارتجاعی بودن و مقاومت گسکت های مارپیچی عواملی هستند که این گسکت را به عنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در کاربردهای متنوع متمایز ساخته است.
این نوع لایی در فلنج های ساده و فلنج های با سطح برجسته و فلنج های زبانه و شیاردار استفاده می شود.
در بسیاری از مکان های صنعتی همانند پالایشگاه ها، انواع سایت های فرآیند های شیمیایی، نیروگاه ها و همچنین صنایع هوایی استفاده از این نوع گسکت ها فراوان می باشد.
گسکت های حلزونی از سایز 2/1 اینچ تا 60 اینچ در دسترس می باشد.
| رینگ ها | جنس فلز مارپیچی | ماده پر کننده |
| فولاد کربن | استنلس استیل 304 | گرافیت |
| استنلس استیل 304 | استنلس استیل 316L | PTFE |
| استنلس استیل 304L | استنلس استیل 304L | میکا |
| استنلس استیل 316 | استنلس استیل 309 | ویتون |
| استنلس استیل 316L | استنلس استیل 310 | آزبست |
| استنلس استیل 316Ti | استنلس استیل 316Ti | گرافیک میکا |
| استنلس استیل 310 | استنلس استیل 317L | سرامیک |
| استنلس استیل 321 | استنلس استیل 321 | ترمیکولیت 835 |
| استنلس استیل 347 | استنلس استیل 347 | ترمیکولیت 735 |
| استنلس استیل 410 | استنلس استیل 430 | PTFE بدون سینتر |
| اینکنل 600 | استنلس استیل 17-7PH | |
| اینکنل 625 | آلیاژ 20 | |
| مونل | مونل | |
| تیتانیوم | تیتانیوم | |
| نیکل | نیکل 200 | |
| اینکنل 800 | اینکنل 600-625 | |
| آلیاژ 20 | اینکنل X-750 | |
| اینکنل 20 | هاستلوی B2-C276 | |
| هاستلوی B-2 | اینکنل 800-825 | |
| هاستلوی C276 | دوبلکس | |
| زیرکونیوم | ||
| تانتالوم | ||
| مس | ||
| برنز Phos | ||
| فولاد کربن |
ویژگی واشرهای اسپیرال
- به دلیل استفاده از چندین حلقه متوالی نوار فلزی که توام با نوار میانی (فیلر) پیچیده می شود، واشر های اسپیرال قابلیت آب بندی بسیار خوبی دارند.
- با انتخاب جنس مناسب برای نوار فلزی و نوار فیلر، واشر اسپیرال کلیه کاربرد های صنعتی تا فشار 200 بار و محدوده حرارتی -200 تا 1000 درجه سانتیگراد و انواع محیط های شیمیایی را پوشش می دهد.
- بر حسب شرایط محیط نصب واشر (دما، فشار، و غیره) نوار فلزی از جنس فولاد های ضد زنگ (Stainless Steel 304 316 321) مس، نیکل و یا تیتانیوم انتخاب می گردد. نوار فیلر نیز بر حسب نیاز از جنس گرافیت، تفلون، سرامیک و یا مواد نسوز انتخاب می گردد.
- بدلیل قابلیت ارتجاعی مناسب، واشر های اسپیرال در برابر ارتعاش، شوک حرارتی و شوک فشار بسیار مقاوم می باشند.
- سهولت نصب یکی از ویژگی های بارز واشر های اسپیرال می باشد. بدلیل عدم استفاده از چسب در هنگام مونتاژ این واشر ها، تعویض و جایگزینی واشر های اسپیرال بسیار آسان می باشد. واشر های اسپیرال هیچگونه اثر تخریبی بر روی سطوح فلنج ندارد.
| جنس فلز | حد پایین دما (سانتیگراد) | حد بالای دما (سانتیگراد) |
| گرافیت | 212- | 510 |
| تفلون | 240- | 230 |
| آزبست | 150- | 450 |
| سلزمیک | 212- | 1090 |
| میکا گزافیت | 212- | 345 |
انواع گسکت های اسپیرال وند بر اساس رینگ داخل و خارج
- گسکت اسپیرال وند بدون رینگ
- گسکت اسپیرال وند با رینگ داخل
- گسکت اسپیرال وند با رینگ خارج
- گسکت اسپیرال وند با رینگ داخل و خارج
گسکت رینگی (Ring Joint Gasket)
این نوع گسکت ها بر اساس استاندارد های API 6A و ASME B16.20 ساخته می شوند و جهت اتصالات فلنج های نوع (Ring Type Joint:RTJ) منطبق بر استاندارد های API 6A و ASME B16.5 و MSS SP44 استفاده می شود. جنس آنها با توجه به فرآیند معمولاً از استنلس استیل 304 یا 316 و یا آهن نرم (Soft Iron) می باشد. و دارای مقطع بادامکی (Oval) و یا 8 ضلعی (Octagonal) می باشد.
قابلیت تحمل فشار و دمای بالایی را دارند و در محیط هایی که عامل خورندگی وجود دارد استفاده می گردد. همواره توصیه می گردد سختی جنس گسکت های رینگی از سختی فلنج های مورد استفاده کمتر باشد.
| جنس رینگ | علامت اختصاری | سختی (برینل) | مواد تشکیل دهنده |
| آهن نرم | D | 90 | آهن نرم |
| فولاد کم کربن | S | 120 | فولاد کم کربن |
| آلیاژ کروم مولییدن | F5 | 130 | کروم (4-6) مو (0.5) |
| استیل ضد زنگ 304 | S305 | 160 | S.S 304 |
| استیل ضد زنگ 316 | S316 | 160 | S.S 316 |
گسکت با پوشش فلزی (Metal Jacketed Gaskets)
این نوع لایی از جنس آزبست، تفلون و یا گرافیت می باشد که از زیر و رو با صفحه فلزی پوشش شده است. ضخامت این نوع لایی برای تمام اندازه ها و کلاس ها برابر 4.5 میلی متر +0.25 می باشد و قطر خارجی آن در یک اندازه مشخص برای تمام کلاس ها یکسان می باشد.
می توان این گسکت ها را به همراه تقسـیم کننده های یک تکه یا جوشی تولید نمود. مقطع پوشش نیز مسطح یا موج دار می باشد.
این نوع لایی در فلنج های با سطح برجسته و فلنج های زبانه و شیار دار و مبدل های حرارتی استفاده می شود.
| ماده پر کننده | جنس پوشش فلزی | بالاترین فشار (Mpa) | بالاترین دما (درجه سانتیگراد) |
| گرافیت آزبست غیر آزبست |
کربن استیل | 6.4 | 300 |
| مس | 6.4 | 400 | |
| استیل 316 - 304 | 6.4 | 530 |
گسکت لاستیکی (گسکت رابر)
گسکت های لاستیکی یا در اصطلاح رابر گسکت ها در لوله کشی های مخازن و پروژه های مربوط به آب کاربرد دارند. گسکت های لاستیکی بواسطه خاصیت کشسانی، شکل پذیری خوبی دارند و با قرار گیری بین تجهیزات آب بندی بالایی را ایجاد می نمایند. نوع مسطح این رابر گسکت ها از ورق لاستیکی بریده می شود. مدل تقویت شده با رینگ فلزی برای فشار های بالا مناسب میباشد. در نوع تقویت شده می توان با جایگزین نمودن بخش لاستیکی از رینگ فلزی به دفعات استفاده نمود. رابر گسکت ها از ورق های با جنس EPDM، NBR، PTFE، سیلیکونی و ... ساخته می شوند.
| ویژگی ها | محدوده دمایی (درجه سانتیگراد) | سختی | جنس | علامت اختصاری |
| انعطاف و جهندگی بالا، مانایی فشار عالی، مقاومت سایش خوب، مقاومت شمیایی متوسط | 70- تا 120 | 65 | لاستیک طبیعی | NR |
| مقاومت ازن عالی، مقاومت خوب در برابر مواد نفتی و هیدروکربن ها، مقاومت شیمیایی مناسب | 40- تا 121 | 70 | نئوپرن | CR |
| مقاومت عالی در برابر مواد نفتی (نفت، بنزین، گازوئیل و روغن ها) | 59- تا 121 | 80 | نیتریل | NBR |
| مقاومت عالی در برابر عبور گاز ها، مقاومت ازن خوب، مقاومت شیمیایی عالی خصوصاً در برابر مواد قطبی، اسید ها و باز ها | 59- تا 121 | 80 | بوتیل | IIP |
| مقاومت در برابر ازن عالی، مقاومت اسیدی خوب، مقاومت قلیایی بسیار خوب | 20- تا 205 | 75 | اتیلن پروپیلندین |
EPDM |
| مقاومت سایشی بسیار خوب | 57- تا 150 | 80 | استایرن بوتادین |
SBR |
| مقاومت حرارتی و شیمیایی بسیار بالا، مقاومت اکسید و ازن بالا | 40- تا 100 | 80 | ویتون | FKM |
| مقاومت حرارتی و شیمیایی بالا | 55- تا 210 | 70 | سیلیکون | SI |
| مقاومت جوی عالی، مقاومت شیمیایی بسیار عالی، مقاوم در برابر مواد نفتی، عایق الکتریکی بسیار خوب | 40- تا 140 | 50 تا 70 | هیپالون | CSM |
گسکت کلینگریت چیست؟
گسکت های مختلف موجود در بازار از جنس های گوناگون ساخته می شوند گسکت گلینگریت از ورق کلینگریت ساخته شده و به واسطه تحمل دمایی بالایی به عنوان گسکت نسوز (واشر نسوز) نیز معروف می باشند. این واشر ها شامل نوع سیم دار، بدون سیم و گرافیتی می شوند.
نحوه قرار دهی گسکت
در یک اتصال فلنجی، کلیه اجزاء باید بصورت کاملاً صحیح قطعه آب بند را در بر بگیرند. در بیشتر موارد بروز نشتی، عدم بکارگیری صحیح همین نکته می باشد.
| علائم مشاهده شده بر روی گسکت | علت بروز نشتی | راه حل پیشنهادی |
| گسکت دچار خوردگی شدید شده است. | جنس گسکت متناسب با شرایط کاری آن نیست. | جنسی که مقاومت بهتری در برابر عوامل خورنده داشته باشد انتخاب نمایید. |
| گسکت اکسترود شده است. | گسکت متناسب با فشار کاری سیستم انتخاب نگردیده است. | جنسی که دارای تحمل بیشتری (چگالی بالاتر) باشد جایگزین نمایید. |
| گسکت مچاله شده است. | گسکت متناسب با فشار کاری سیستم انتخاب نگردیده است. | جنسی که دارای تحمل فشار بیشتری باشد جایگزین نمایید. از رینگ های تقویت کننده استفاده نمایید. یا شرایط فلنج را بررسی کنید. |
| گسکت به دلیل درست قرار نگرفتن بر روی سطح برجسته فلنچ دچار آسیب شده است. | نصب نادرست گسکت در سطح برجسته فلنج | ابعاد گسکت را بررسی نمایید. گسکت باید کاملاً دقیق در محل سطح برجسته فلنج قرار گیرد تا کاملا سطوح بین دو اتصال را آب بندی نماید. |
| علائم فشردگی بر روی گسکت مشاهده نمی گردد. | انتخاب نا صحیح جنس گسکت با توجه به نوع فلنج | از مواد نرم تر یا ضخامت کمتر استفاده نمایید. سطح گسکت را کاهش دهید تا فشار سفت کردن پیچ ها کمتر شود. |
| ضخامت گسکت در محیط خارجی بیش از ضخامت آن در محیط داخلی است. | نمایانگر چرخش یا خمیدگی فلنج می باشد. | ابعاد گسکت را طوری تغییر دهید تا گسکت در فاصله کمی از پیچ ها قرار گیرد. فلنچ را تقویت نموده و یا سطح گسکت را کاهش دهید. |
| گسکت در جهت محیطی به صورت یکسان فشرده نشده است. | روش سفت کردن پیچ ها صحیح نمی باشد. | از روش ستاره ای برای محکم کردن پیچ ها استفاده نمایید. |
| ضخامت گسکت در جهت محیطی به صورت تناوبی متغیر می باشد. | نمایانگر تابیدگی فلنج است. | فلنج را تقویت نمایید یا تعداد پیچ ها را افزایش دهید تا فشار پیچ ها بهتر توزیع گردد. در صورت تاب خوردن فلنج آن را تعویض یا ماشین کاری نمایید. |
نحوه انتخاب گسکت مناسب
انتخاب Gasket مناسب جهت کاربرد های ویژه کار نسبتا سختی می باشد. در انتخاب یک Gasket موارد ذیل باید در نظر گرفته شود:
- مقدار دمایی که Gasket باید در آن دما کار کند.
- نوع سیالی که قرار است از داخل خط عبور نماید.
- مقدار فشاری که گسکت باید در آن فشار کار کند.
- نوع فلنج و تعداد پیچ هایی که قرار است فلنج ها را به هم متصل سازد.
- تعداد دفعات استفاده از گسکت
- قیمت و موجودی گسکت
استاندارد انتخاب گسکت
انجمن مهندسان مکانیک آمریکا یا به اختصار ASME برای ساخت و طراحی گست ها استاندارد مختص به خود را ارائه داده که برای گسکت های اسپیرال وند براساس استاندارد ASME B16.20 و گسکت های صاف، لاستیکی، سیم دار و غیره براساس استاندارد ASME B16.21 طراحی و ساخته می شوند. گسکت های RTJ هم براساس استاندارد API 6A و ASME B16.5 و MSS SP44 ساخته می شوند.
مواردی که باعث از بین رفتن گسکت می گردد:
- وجود ارتعاشات در سیستم
- وجود ضربه قوچی در سیستم
- قرارگیری نامناسب گسکت
- در مسیر گرمایش قرار گرفتن
- خزش گسکت (تغییر شکل تدریجی و کند آن تحت تاثیر نیروی ثابت با تنش مداوم)
- فشار غیر یکنواخت از طرف فلنج های نگه دارنده گسکت
- پائین بودن قدرت تحمل گسکت
- پایین بودن قدرت استحکام پیچ ها
دیـــدگاه‌ها
شما هم درباره این کالا دیدگاه ثبت کنید.