لوله پلیمری

لوله پلیمری چیست؟

لوله های پلیمری در تاسیسات، لوله کشی منازل، ساختمان ها و همچنین سیستم های فاضلاب کاربرد فراوانی دارند و با توجه به مقاومت آنها در برابر خوردگی، انعطاف پذیری، مواد اسیدی، بازی و گازهای خورنده توانسته اند جایگزین مناسبی برای لوله های فلزی گردند. اولین پلیمری که در بازار عرضه شد، نیترات سلولز نام داشت. بعد از آن، نایلون، پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی بوتیلن و پلیمر های کریستال مایع به ترتیب روانه بازار شدند.

مشخصات فنی لوله پلیمری

برخی از پلیمرها توانسته اند ویژگی های منحصر به فردی از خود نشان دهند و در تولید لوله های پلیمری کمک شایانی به صنعت کنند. در تولید انواع لوله های پلیمری مجموعه ای از استانداردها استفاده می شود که شامل استانداردهای جهانی ISO ،ISIRI ،DIN ASTM ،EN می باشد. این استاندارد برای هر نوع لوله پلیمری متفاوت است و به بخش خاصی از آن می پردازد. از جمله مواردی که در این استانداردها مورد بررسی قرار می گیرد، شامل موارد زیر است.

• ابعاد و قطر لوله
• فشار کاری
• نوع جوشکاری
• روش های نصب
• نوع اتصال
• انواع تست های انجام شده
• مقاومت حرارتی قابل تحمل
• تعمیرات لوله
• نکات قابل توجه برای چسب کاری

تمامی لوله های پلیمری از لحاظ تحمل فشار نیز از سه استاندارد تبعیت می کنند که در زیر به بیان آنها می پردازیم.

• Schedule Number: فشار سیستم و تنش مجاز با یک واحد ثابت در فرمول قرار داده می شوند.
• (SDR) Standard Dimension Ratio: نسبت ابعادی استاندارد از تقسیم قطر خارجی لوله به ضخامت بدست می آید و نباید از یک بازه مشخص کمتر باشد.
• رده بندی عددی برای سطح فشار قابل تحمل: معمول ترین فشار برای لوله های پلیمری 50، 100، 125، 160، 200 و 315 پوند بر اینچ مربع می باشد.

ساختار لوله های پلیمری

این لوله ها از پلیمرهای آلی که از نظر اثر پذیری در برابر حرارت متفاوت اند، تشکیل شده اند و به دو دسته گرمانرم‌ (ترموپلاستیک‌ها) و گرماسخت (ترموست‌ها) تقسیم می‌شوند.

ترموپلاستیک ها (Thermoplastics): ترموپلاستیک که به پلاستیک حرارتی یا گرمانرم نیز معروف است یک ماده پلیمری بوده که در اثر حرارت وارده منعطف و شکل پذیر می شود. این دسته از پلیمرها را می توان بارها ذوب نمود و دوباره جامد کرد. ترموپلاستیک ماده اولیه لوله های پلی پرو پیلن (PP)، پی وی سی (PVC)، پلی اتیلن (PE) می باشد. همچنین لوله هایی که در صنایع پتروشیمی برای ساخت لوله های تاسیساتی به کار می روند نیز از نوع ترموپلاستیک ها هستند.

ترموست ها (Thermosets): ترموست یا گرماسخت به پلیمرهایی گفته می شود که در اثر گرما ذوب نمی‌ شوند بلکه در دماهای بسیار بالا به صورت برگشت‌ ناپذیری تجزیه می‌شوند. این پلیمرها را نمی توان مجددا حرارت داد و به اشکال دیگر تبدیل نمود. از جمله این پلیمرها می توان به رزین پلی استر، وینیل استر، اپوکسی و غیره اشاره کرد.

انواع لوله پلیمری

لوله پلیمری انواع مختلفی دارد که می‌ توان از لوله‌ های زیر نام برد:

• لوله پلی اتیلن (PE)
• لوله پی وی سی یا پلی وینیل کلراید (PVC)
• لوله پلی پروپیلن (PP)
• لوله پلی بوتیلن (PB)
• لوله‌ پنج لایه
• لوله پوش فیت
• لوله کاروگیت
• لوله ABS

لوله پلی اتیلن

لوله پلی اتیلن یا لوله PP به دلیل خاصیت انعطاف پذیری، در لوله کشی تاسیسات و سیستم های آبرسانی، همچنین در صنایع غذایی و بهداشتی و شیمیایی کاربردهای فراوانی دارد. این لوله دچار زنگ زدگی و پوسیدگی نمی شود و مقاومت بالایی در برابر اسیدها و بازها دارد. همچنین این نوع از لوله های پلیمری نسبت به انواع دیگر سبک تر می باشد و از طرفی به دلیل داشتن انواع مختلف اتصالات یکی از لوله های پرکاربرد می باشد. لوله پلی پروپیلن در دو رنگ سبز و سفید تولید می شود.

لوله پلی پروپیلن (PP)

لوله پلی پروپیلن یا لوله PP به دلیل خاصیت انعطاف پذیری، در لوله کشی تاسیسات و سیستم های آبرسانی، همچنین در صنایع غذایی و بهداشتی و شیمیایی کاربردهای فراوانی دارد. این لوله دچار زنگ زدگی و پوسیدگی نمی شود و مقاومت بالایی در برابر اسیدها و بازها دارد. همچنین این نوع از لوله های پلیمری نسبت به انواع دیگر سبک تر می باشد. لوله پلی پروپیلن در دو رنگ سبز و سفید تولید می شود.

لوله پلی وینیل کلراید (PVC)

این دسته از لوله های پلیمری شکننده و قابل اشتعال هستند و در دمای زیر صفر می‌ شکنند. این لوله اغلب در رنگ های سفید، طوسی و طوسی روشن تولید می شوند و در لوله کشی منازل و سیستم های فاضلاب و آبرسانی مورد استفاده قرار می گیرند. به یاد داشته باشید که در صورت تابش نور مستقیم نور آفتاب این لوله ها به مرور زمان آسیب دیده و عمر مفید آنها کم می شود. از جمله مهم ترین لوله های پی وی سی، دو نوع UPVC و CPVC می باشد که در ترکیبات سازنده نوع CPVC درصد کلر بیشتری به کار رفته و در نتیجه مقاومت بیشتری دارد.

لوله اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)

مواد اولیه تشکیل دهنده این لوله آکریلونیتریل، بوتادین و استایرن است که مقاومت شیمیایی کمی دارند و دچار خوردگی می شوند. این ماده سختی بالا و مقاومت بالایی در برابر سایش و ضربه، حتی در دمای پایین دارد و به همین دلیل لوله ABS بیشتر برای انتقال موادی همچون ضایعات ساختمانی، پسماندهای غذایی، خاکسترها، لجن ها و غیره کاربرد دارد و برای لوله کشی پالایشگاه ها و کارخانه ها مناسب نمی باشند.

لوله پنج لایه

لوله 5 لایه که از یک لایه آلومینیوم، 2 لایه پلیمر و 2 لایه چسب مخصوص تشکیل شده است، علاوه بر مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی و رسوب ناپذیری که اکثر لوله های پلیمری آن را دارند، مقاومت حرارتی، تحمل فشار بالا و مقاومت در برابر نفوذ را از آلومینیوم به کار رفته در آن به ارث برده است. به عبارت دیگر، لوله های پنج لایه ویژگی لوله های پلاستیکی و فلزی را با هم دارند و همین موضوع سبب کاربرد گسترده این لوله ها در صنعت لوله کشی شده است.

.

لوله کاروگیت

لوله کاروگیت که به لوله پلی اتیلن دوجداره هم معروف است بیشترین کاربرد را در سیستم های فاضلاب دارد و دارای دو نوع معمولی و اسپیرال می باشد. این لوله به نام لوله فاضلابی نیز شناخته می شود.

لوله پوش فیت

تنها لوله پلیمری که اتصال آن از طریق سوکت می باشد لوله پوش فیت است. این لوله با اندکی فشار به لوله دیگر متصل می شود و معمولا انتهای لوله دارای یک سر سوکت می باشد. لوله پوش فیت به دو بخش لوله پوش فیت معمولی و پوش فیت بی صدا یا سایلنت تقسیم می شود که نوع سایلنت آن عایق صدا و نویز می باشد و کاربرد فراوانی در سیستم های لوله کشی خانگی دارد.

مزایای لوله پلیمری

• نارسانا الکتریسیته
• سبک و ارزان
• نصب سریع و راحت
• مقاومت بالا در برابر ضربه
• افت فشار کمتر
• مقاومت در برابر خوردگی یا زنگ زدگی
• انعطاف پذیری بالا
• مقاومت در برابر میکروب ها و غیره
• رسوب ‌پذیری ناچیز
• دارای خاصیت ارتجاعی
• مقاومت در برابر اسیدها، بازها و نمک ها
• مقاومت کششی خوب

کاربرد لوله پلیمری

• سیستم های آبرسانی و آبیاری
• سیستم های تخلیه و فاضلاب
• پساب صنعتی و شیمیایی
• فرآوری مواد غذایی