موتور ویبره

موتور ویبره (ویبره بدنه) چیست؟

موتور ویبره که با نام ویبره بدنه نیز در صنعت شناخته می شود دستگاهی است که به مانند یک ویبراتور لرزاننده برای ایجاد ارتعاش درماشین آلات صنعتی کاربرد دارد، این ارتعاش توسط یک الکتروموتور در ویبره بدنه توسط چرخش شفت مرکزی ایجاد می شود و انتقال نیرو از شفت مرکزی توسط انگشتی های روی شفت به صورت دوارانی به بدنه دستگاهی که ویبره بدنه به آن متصل شده انتقال پیدا می کند. از این جهت به دستگاه ویبره بدنه ویبره موتوری نیز گفته می شود که انواع مختلفی داشته و در صنعت به صورت گسترده کاربرد دارد. از جمله ماشین آلات صنعتی که از ویبره موتوری در آنها برای ایجاد ارتعاش استفاده می شود، سرند صنعتی بچینگ، دستگاه بلوک زن والک صنعتی قابل ذکر می باشد. موتور ویبره در صنایع مختلفی همچون صنعت سیمان و بتن، صنعت ساختمان، صنعت پلیمر و پلاستیک، صنعت کشاورزی و کارخانه های مواد غذایی کاربرد دارند.

انواع موتور ویبره

انواع ویبره بدنه تک فاز و ویبره بدنه سه فاز در شرکت هایپر صنعت فامکو در دو دسته زیر قابل ارائه به مشتریان گرامی می باشد:

• موتور ویبره برقی
• موتور ویبره بادی

کاتالوگ معرفی موتور ویبره بدنه

مشخصات فنی ویبره بدنه

موتور ویبره بدنه در بخش هایی از صنعت که نیاز به ضربه، لرزش و ارتعاش است به کار می رود. این ارتعاش می تواند در ابعاد بزرگ و سنگین یا کوچک و سبک انجام گیرد که بستگی به خروجی موردنظر دارد. نحوه کارکرد و مکانیزم موتور ویبره بدنه به این صورت است که وزنه ای با نسبت چگالی بالا بر روی محور آن نصب گردیده است که این وزنه حدود 25 تا 50 درجه از 360 درجه محور را پر می کند (این امر بستگی به نوع موتور ویبره بدنه دارد). به حرکت افتادن موتور سبب انتقال مرکز ثقل و منتج به ایجاد ارتعاش و لرزش در کل دستگاه می گردد.

معرفی ویژگی های انواع موتور ویبره بدنه

موتور ویبره بدنه به دو دسته برقی و بادی تقسیم می شود.

موتور ویبره برقی

موتور ویبره بدنه برقی بسیار پرکاربرد و قدرتمند بوده و استفاده از آن بسیار رایج است. این نوع موتور ارتعاشی در دورهای 750، 1000، 1500 و 3000 با قدرت ضربه 10 الی 10000 کیلوگرم در انواع تکفاز و سه فاز موجود و قابل ارائه به مشتریان می باشد.

موتور ویبره بادی

موتور ویبره بدنه بادی کاربردهای خاص دارد و در مکان هایی که خطر آتش سوزی و برق گرفتگی وجود دارد و امکان استفاده از ویبره بدنه برقی وجود ندارد مورد استفاده قرار می گیرد.

ویبراتور بدنه کاربردهای بسیار زیادی در صنعت دارد که می توان مواردی همچون ایجاد ضربه در قالب تونل مترو، تونل های شهری، قالب های پل های هوایی، دیواره رمپ و لوپ ها، قالب بدنه بتون سد، نوار نقاله ها، فیدرها، ماشین های ارتعاشی، ماشین های اندازه گیری، ایجاد لرزش در قالب ستون های بتنی، کانوایرها، فیلترها، قیف ها، سیلوها، سرندها، دستگاه های سنگ خرد کن، میزهای ویبره، خطوط انتقال، میزهای فشرده سازی، غربال ها و غیره را نام برد.

نقشه انفجاری و لیست قطعات موتور ویبره بدنه برقی

تفاوت موتور ویبره بدنه 3000 دور با 1500 و 1000 دور در چیست؟

تفاوت در میزان حرکت یا چرخش نیروی خروجی در شافت الکتروموتور می باشد.

به عنوان مثال بر روی یک صفحه دارای فنر سه الکتروموتور 3000 دور در دقیقه، 1500 دور در دقیقه و 1000 دور در دقیقه در شرایط یکسان قرار می دهیم. در صورت روشن نمودن الکتروموتورها شاهد نتیجه زیر خواهیم بود:

• الکتروموتور 3000 دور در دقیقه دارای دامنه حرکت 0.5 تا 1 میلیمتر می باشد.
• الکتروموتور 1500 دور در دقیقه دارای دامنه حرکت 2 تا 4 میلیمتر می باشد.
• الکتروموتور 1000 دور در دقیقه نیز دارای دامنه حرکت 6 تا 10 میلیمتر می باشد.

از نتایج آزمایش بالا می توان نتیجه گرفت که الکتروموتور 3000 دور دارای ضربات با سرعت زیاد و دامنه ریز می باشد و هرچه تعداد دور الکتروموتور پایین تر باشد تعداد ضربات کمتر و دامنه حرکت بزرگ تر می شود.

کاربرد موتور ویبره بدنه

ویبراتور بدنه کاربردهای بسیار زیادی در صنعت دارد که می توان مواردی همچون ایجاد ضربه در قالب تونل مترو، تونل های شهری، قالب های پل های هوایی، دیواره رمپ و لوپ ها، قالب بدنه بتون سد، نوار نقاله ها، فیدرها، ماشین های ارتعاشی، ماشین های اندازه گیری، ایجاد لرزش در قالب ستون های بتنی، کانوایرها، فیلترها، قیف ها، سیلوها، سرندها، دستگاه های سنگ خرد کن، میزهای ویبره، خطوط انتقال، میزهای فشرده سازی، غربال ها و غیره را نام برد.

به طور کلی سیستم هایی که از تکنیک ارتعاش استفاده می کنند و استفاده از موتور ویبراتور در آن ها الزامی است را می توان به دسته های زیر تقسیم بندی کرد:

• سیستم های نوسان آزاد

که خود به دو دسته تقسیم می شوند:

الف - سیستم های چرخشی: نیروی ارتعاشی در این سیستم ها از طریق 360 درجه چرخش به صورت ساعت گرد یا پادساعت گرد عمل می کند. در این سیستم ها از یک موتور ویبره بدنه استفاده شده است.

ب- سیستم های یک طرفه: نیروی ارتعاشی در یک جهت به صورت متقابل عمل می کند. در سیستم یک طرفه از دو موتور ویبره با مشخصات و قدرت یکسان استفاده شده است که جهت چرخش آن ها عکس یکدیگر است.

• سیستم های نوسانی که به سیستم تشدید وصل می شوند.

این سیستم ها نیازمند تشخیص صحیح و فنی جهت انتخاب موتور ویبراتور موردنظر و استفاده از کارشناس متخصص می باشند. در شکل زیر محل کاربرد هر کدام از سیستم های چرخشی و یک طرفه را مشاهده می کنید.

نحوه انتخاب موتور ویبره بدنه

موتورهای ویبره که یکی از انواع ماشین آلات ساختمانی در دو نوع تک فاز و سه فاز در دورهای 750، 1000، 1500 و 3000 دور در دقیقه ارائه می شوند. لازم به ذکر است که هرچه سرعت چرخش موتور پایین تر باشد ضربه های وارد شده کمتر و دامنه حرکت بیشتری دارند و در مقابل هرچه سرعت چرخش بالاتر برود ضربه های بیشتر و آرام تر (دامنه حرکت کمتر) تولید می گردد. موتور ویبره بدنه های موجود در هایپر صنعت فامکو با قدرت ضربه 10 تا 10000 کیلوگرم قابل ارائه به مشتریان گرامی می باشند.

نحوه نصب و عملکرد موتور ویبره بدنه برقی

چک کردن مقدماتی

قبل از اتصال موتور از موارد زیر مطمئن شوید:

1. پلاک موتور را به طور کامل چک کنید و مطمئن شوید موتور خریداری شده با موتوری که شما سفارش دادید مطابقت کامل دارد.
2. موتور باید به طور کامل بررسی گردد تا در طی فرآیند انتقال و تحویل دچار آسیب هایی همچون (شکستن، ترک برداشتن و ضربه خوردن) نشده باشد.

قبل از به کار انداختن موتورهای ویبره بدنه ای که برای مدت زمان طولانی در انبار مانده اند موارد زیر را رعایت کنید:

• پوشش محافظ را بردارید و بررسی کنید که شفت به صورت آزاد می چرخد.
• عایق بودن از لحاظ الکتریکی را چک کنید به این صورت که 2200 ولت جریان AC اعمال کنید که مدت زمان آن نباید بیش از 5 ثانیه بین فازها و 10 ثانیه بین فاز و زمین با تستر عایق الکتریکی تجاوز کند.

• بعد از گذشت دو سال از انبار کردن موتور ویبره ها بلبرینگ ها باید گریسکاری شوند.
• بعد از گذشت سه سال از انبار کردن موتور ویبره ها بلبرینگ ها باید به طور کامل جایگزین گردند.

نحوه نصب موتور ویبره بدنه

هنگامی که موارد ذکر شده را چک کردید به موارد زیر توجه نمایید:

• تمامی موتور ویبراتورها به صورت صد درصد بر اساس نیروی گریز از مرکز دریافتی از تاسیسات تنظیم می گردند. نیروی گریز از مرکز موردنظر را می توان بر اساس مقادیری که به صورت درصد در برچسب های مرجع ذکر شده تنظیم کرد و میزان آن را با کاهش وزن صفحه های دریافت کننده کاهش داد.
• هنگامی که موتور ویبره بدنه مونتاژ می شود، باید از ترکمتر برای پیچ ها استفاده نمود و پیچ ها را بر اساس میزان استاندارد تعیین شده سفت نمود. همچنین کلاس کیفی پیچ ها باید 8.8 باشد.
• موتور ویبره بدنه ها با اتصال سطحی را در هر موقعیتی می توان نصب کرد، اما سطحی که تماس با آن برقرار می گردد باید بدون رنگ، تمیز و صاف باشد.

• هنگام نصب موتور ویبراتور، کابل ایمنی فولادی در ابعاد موردنظر باید بالای موتور نگه داشته شود تا ایمنی برقرار گرد. زمانی که کابل فولادی متصل شده است باید از نقطه اتصال حدود 15 سانتیمتر بلندتر قرار گیرد.

• تعمیرات نامنظم و آچارکشی و سفت کردن به صورت نامناسب باعث شل شدن اجزا و به صدا افتادن دستگاه در حین کار می گردد.
• در به کار بردن موتورها با حرکت افقی با دو عدد موتور ارتعاشی، جهت چرخش موتورها باید خلاف یکدیگر باشد. برای تغییر جهت چرخش موتورها جای دو کابل تغذیه کننده را تغییر دهید.
• بعد از 15 الی 20 دقیقه کار کردن موتور، پیچ ها را بار دیگر با گشتاور مشخص شده سفت کنید و این عمل را دو الی سه ساعت بعد تکرار کنید.
• هر ماه، محکمی پیچ ها را چک نمایید.

اتصالات الکتریکی

• اتصالات الکتریکی موتور باید توسط فردی که دانش فنی در زمینه برق دارد (تکنسین برق) انجام گیرد.
• مقادیر ولتاژ تغذیه و فرکانس باید با مقادیر قید شده روی برچسب موتور هم خوانی داشته باشد.
• شکل اتصال در جعبه ترمینال باید مطابق با ولتاژ تغذیه ای که اعمال می شود باشد.

• قبل از عملیات باید تمام تجهیزات لازم برای حفاظت الکتریکی تهیه شود (فیوز، سوئیچ حرارتی و غیره)
• اتصال به زمین موتور ویبراتور باید بر اساس پیچ اتصال به زمین در جعبه حرارتی و کنداکتورهای سبز و زرد بر روی کابل تامین انجام شود.

• کابل تامین باید مطابق با مقادیری که بر روی برچسب موتور ویبره نشان داده شده است انتخاب گردد.
• اگر کابل انتخاب شده نسبت به سوکت اتصالی کوچکتر باشد، کاهش در میزان حفاظت رخ خواهد داد.
• مطمئن شوید کابل تامین به صورت محکم و بدون اتصال کوتاه متصل گردیده است.
• شل بود اتصال کابل باعث خرابی در جریان کار می شود و به همین دلیل می تواند به سیستم آسیب برساند.
• بعد از اتصال کابل، مطمئن شوید که بست اسفنجی سیم جا خورده است.

نصوه اتصال موتور ویبره بدنه به قطعات

از اتصال یک نبشی به طول 7.5 سانتی متر الی 17.5 سانتی متر به وسیله جوش کاری و اتصال یک صفحه روی آن، موتور ویبره توسط 4 پیچ به صفحه متصل می شود. محل قرار گیری موتور ویبره بدنه در هر صنعتی متفاوت می باشد. در ادامه با محل قرار گیری موتور ویبره بدنه در وسایل مختلف و پر کاربرد آشنا خواهیم شد:

در هاپر مخروطی

محل نصب موتور ویبره به بدنه هاپر در یک سوم ارتفاع هاپر، نزدیک به دهانه خروجی می باشد.

• نکته: در صورت استفاده از ویبره دوم باید محل نصب در طرف مقابل ویبره اول باشد و ویبره دوم در یک دوم ارتفاع هاپر قرار می گیرد.
• نکته: در صورت استفاده از سه موتور ویبره، زاویه قرار گیری موتور ویبره ها باید به صورت زاویه 120 درجه باشد.

در هاپر مربعی

نحوه نصب هاپر مربعی دقیقا مثل هاپر مخروطی شکل در یک سوم ارتفاع، نزدیک به دهانه خروجی می باشد.

در هاپر با خروجی زاویه دار

در این نوع هاپر فاصله موتور ویبره با دهانه خروجی به علت اصطکاک زیاد، باید کمتر باشد. فاصله مناسب نصب موتور در یک هشتم فاصله دیوار شیب دار هاپر می باشد.

هاپر پارابولیکی (سهمی)

محل نصب مناسب موتور ویبره یک فاصله 30 سانتی متری از دهانه خروجی می باشد.

هاپر یک طرف عمودی

نصب موتور ویبره روی این هاپر مثل هاپر مخروطی شکل در یک سوم طرف شیب دار آن می باشد.

نصب روی میز ویبره

در میز ویبره از نصب موتور به دو صورت تکی و یا خطی (دوران معکوس دو ویبره) استفاده می شود.

• نصب تکی: محور موتور ویبره عمود بر میز و در وسط میز قرار می گیرد.
• نصب خطی: هم می تواند عمودی و یا به صورت افقی نصب شود ولی باید موتور ها نسبت به هم موازی نصب شوند. (توجه داشته باشد که جهت چرخش موتورها خلاف همدیگر است.)

در الک های صنعتی (سرندها)

به دو روش می توان موتور ویبره را در سرندها نصب نمود:

1. نصب یک موتور ویبره به همراه زاویه مشخص: نصب به صورت عمودی با یک زاویه 10 درجه در مرکز ثقل صفحه صورت می گیرد.
2. نصب دو موتور ویبره با زاویه مشخص در زیر سرند: ویبره به صورت افقی به سمت مرکز ثقل با زاویه 45 درجه طوری که گردش ویبره ها مخالف یک دیگر باشند قرار می گیرد.

فیدرها

1. نصب تک ویبره: ویبره به صورت عمودی در زاویه 15 درجه بین زمین و صفحه نصب می شود.
2. نصب دو ویبره: ویبره به صورت افقی با زایوه 30 درجه بین صفحه و زمین نصب می شود.

موتور ویبره در قالب بتن

رعایت نکات زیر جهت استفاده از موتور ویبره بدنه در قالب بتن ها الزامی می باشد:

• در صورت استفاده از چند موتور ویبره، فاصله ویبراتور ها باید از هم حداقل 1.5 متر باشد.
• برای هر بخش باید یک موتور ویبره جداگانه نصب گردد.
• برای قالب های کمتر از عرض 2.5 متر یک موتور ویبره در وسط قالب کافی می باشد.
• برای قالب های بیشتر از عرض 2.5 متر باید از دو موتور ویبره به صورت ردیفی بسته شده استفاده نمود.
• طول عمق ویبره ها در بتن 15 سانتی متر می باشد در صورتی که حجم عمق بتن ریزی زیاد است توصیه می شود از دو موتور ویبره در کنار هم استفاده شود.

موتور ویبره مغناطیسی

موتور ویبره مغناطیسی دارای عملکرد متفاوتی نسبت ویبره موتوری می باشد، در موتور ویبره های مغناطیسی از سیستم برقراری جریان مغناطیسی بین دو هسته سیم پیچ مرکزی استفاده می شود و با برقراری جریان بین دو سیم پیچ به صورت متناوب جاذبه و دافعه ایجاد شده و این پروسه ایجاد ارتعاش در موتور ویبره می کند و ارتعاش به بدنه دستگاهی که ویبره موتوری به آن متصل شده انتقال پیدا می کند. به دلیل ارتعاش به صورت رف و برگشت و خطی در این سیستم کاربرد ویبره مغناطیسی در ماشین آلاتی است که نیاز به ویبره خطی بوده و ویبره ضربه ای کاربرد کمتری دارد یا کاربردی ندارد. از نمونه ماشین آلاتی که ویبره مغناطیسی در آنها کاربرد دارد می توان به سرند، هاپر و فیدر اشاره کرد.

دستگاه ویبره صنعتی

موتور ویبره صنعتی به دستگاهی گفته می شود که جهت ایجاد ویبره و ارتعاش در بخش های مختلف صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله کاربرد های موتور ویبره صنعتی می توان به ویبره پنوماتیکی، ویبره مغناطیسی، ویبره بتن شیلنگی و ویبره بدنه اشاره کرد که هر یک به تنهایی دارای انواع مختلفی با کاربرد های متنوع در بخش های صنعتی می باشند، ویبره بدنه دارای انواع ویبره بدنه پایه دار، ویبره بدنه فلنجی، میکرو ویبره، ویبره بدنه ضد انفجار و ویبره بدنه مکانیکی می باشد. از انواع ویبره بتن شیلنگی می توان به ویبره بتن برقی، ویبره بتن بنزینی و ویبره بتن پنوماتیکی اشاره کرد.

دستورالعمل تعمیر و نگهداری موتور ویبره بدنه

عوض کردن بلبرینگ

• نگهداری موتورهای ویبره بدنه باید توسط اشخاصی انجام شود که دانش فنی کامل در این زمینه دارند.
• قطعات آسیب دیده باید با قطعات جدید و اصل جایگزین گردند.
• قبل از اقدام به تعمیر یا تعویض اجزای داخلی موتور ویبراتور مطمعن شوید که جریان برق قطع شده است و کابل تامین برق از موتور جدا شده است.
• پوشش محافظ، اورینگ، وزنه ها و خار را جدا کنید.
• پیچ های پوشش پایه را باز کنید.

• امکان در آوردن شفت روتور و پوشش موتور از طرف دیگر به وسیله اعمال نیرو از هر دو طرف شفت روتور امکان پذیر می گردد.

• به آرامی شفت روتور را از پوشش جدا نمایید.
• با استفاده از روزنه ها پوشش را از قاب جدا کنید.

• پس از درآوردن رینگ قفلی و محفظه گریسکاری با استفاده از ابزار مناسب بدون آسیب به محفظه بلبرینگ ها، بلبرینگ ها را در آورید.

• مطمئن شوید بلبرینگی که می خواهید تعویض کنید مشخصات یکسانی با بلبرینگ قبلی دارد.
• اگر در حین تعویض بلبرینگ محفظه بلبرینگ آسیب ببینید، باید پوشش نیز با پوشش جدید تعویض گردد.
• بلبرینگ ها را با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب در محفظه قرار دهید.
• هنگام مونتاژ مراقب باشید که تمامی اجزایی که جهت نصب آن قسمت باز کردید را به صورت مناسب و دقیق در جای خود قرار داده اید.
• قبل از مونتاژ قاب محافظ و وزنه ها، کنترل کنید که شفت روتور به راحتی می چرخد و در جهت محوری حدود 0.5 تا 1.5 میلیمتر حرکت می کند.

گریس کاری بلبرینگ ها

عملیات گریسکاری بلبرینگ ها در هر نوع موتور ویبره بدنه ای باید انجام گیرد. بلبرینگ های ساچمه ثابت نیازی به گریس ندارد، در این دسته از بلبرینگ ها باید یاتاقان قدیم را با یک جدید جایگزین نمود.

در شرایط سخت کاری (درجه حرارت محیط بالا، کار 24 ساعت بدون توقف و کار عمودی) روغنکاری بیشتر لازم است.

گریس توصیه شده جهت گریسکاری BPLS3، گریس قلیایی لیتیوم است. مخلوط کردن گریس هایی که مارک های مختلف دارند در صورتی که مشخصات فنی یکسانی دارند باعث گرم شدن بلبرینگ می گردد.

با استفاده از قرار دادن گریس آب بندی شده روی قاب به راحتی و بدون در آوردن بلبرینگ می توان گریسکاری دوره ای را به آسانی انجام داد.

شفت روتور را با دست بچرخانید تا روغن به خوبی پخش گردد.

کنترل ها

1. جریان موتور در حال حرکت را بررسی کنید و مطمئن شوید که از مقادیر استاندارد که بر روی برچسب موتور درج شده تجاوز نمی کند.
2. بدون نقص بودن اتصالات را تست کنید و کابل اتصال را جهت عاری بودن از هرگونه آسیب به صورت ظاهری بررسی نمایید.
3. صدایی که از بلبرینگ و قسمت های دیگر موتور به گوش می رسد را بررسی نمایید.
4. تمامی پیچ ها را بررسی و در صورت شل بودن آن ها را تا رسیدن به مقدار گشتاور لازم سفت نمایید.
5. دمای محیط کاری نباید بیش از 40 درجه سانتیگراد باشد.