نحوه طراحی انواع سیستم اعلام حریق

در ابتدا بهتر است به طور خلاصه سیستم های اعلام حریق را شرح دهیم و انواع آن را بیان کنیم. سیستم های اعلام حریق شامل 3 نواع سیستم اعلام حریق متعارف، سیستم اعلام حریق آدرس پذیر و سیستم اعلام حریق بیسیم می باشد. در سیستم اعلام حریق متعارف فقط زون و ناحیه ای که حریق رخ داده است مشخص می شود. اما در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر به طور ویژه کد دیوایسی که دچار حریق شده است مشخص می گردد.

استاندارد نصب سیستم اعلام حریق

ضوابط و دستور العمل های طراحی و نصب سیستم اعلام حریق شامل 3 دسته الزامات عمومی طراحی، الزامات بر اساس استاندارد NFPA، الزامات بر اساس استاندارد BS می باشد. رعایت الزامات عمومی ضروری است اما جهت اجرا و طراحی سیستم اعلام حریق باید تنها یکی از دو الزام و ضوابط اختصاصی را ملاک عمل قرار داد و در طی کل پروژه از ابتدا (طراحی) تا انتها (اجرا) طبق همان استاندارد عمل کرد. برای اطلاعات بیشتر می توانید به PDF ارائه شده در بالای صفحه مراجعه نمایید.

چه ساختمان هایی نیاز به سیستم کشف و اعلام حریق دارند؟

همانطور که در صفحات قبل ذکر شد، عمل اعلام حریق را می توان با استفاده از تجهیزات و روش های متفاوت انجام داد. این دسته بندی به شرایط ساختمان و محیط بستگی دارد. جدول زیر راهنمایی جهت دسته بندی محیط ها برای طراحی سیستم اعلام حریق با تفکیک استفاده از دو روش سیستم اعلام حریق دستی و سیستم اعلام حریق خودکار است. به طور کلی جدول نحوه انتخاب و طراحی سیستم اعلام حریق با توجه به محیط به صورت زیر می باشد، در ادامه به شرح آن می پردازیم.

عکس شماره 1

نشان دهنده استفاده از سیستم اعلام حریق دستی (رنگ خاکستری) یا همان شستی اعلام حریق در کل ساختمان می باشد.

عکس شماره 2

نشان دهنده استفاده از هر دو سیستم اعلام حریق دستی و تشخیص خودکار (دتکتور اعلام حریق) در کل ساختمان می باشد و به همین دلیل کل عکس به رنگ قهوه ای درآمده است.

عکس شماره 3

نشان دهنده استفاده از سیستم اعلام حریق دستی در همه مکان ها و استفاده از دتکتورهای اعلام حریق در فضاهای پر خطر می باشد.

عکس شماره 4

نشان دهنده استفاده از سیستم اعلام حریق دستی در همه جا و استفاده از سیستم اعلام حریق خودکار در راه های فرار و اتاق های منتهی به آن است.

عکس شماره 5

نشان دهنده استفاده از سیستم اعلام حریق دستی در همه جا و سیستم اعلام حریق اتوماتیک در تمام راه های خروج اضطراری می باشد.

عکس شماره 6

نشان دهنده استفاده از سیستم اعلام حریق دستی در همه جا و سیستم اعلام حریق اتوماتیک در فضاهای پر خطر می باشد.

اگر بخواهیم ضریب اطمینان و ایمنی دسته بندی فوق را مقایسه کنیم عکس شماره 1 دارای کمترین میزان اطمینان و عکس شماره 2 بالاترین اطمینان را دارد و پس از آن عکس های شماره 3و 4 و 5 قرار می گیرند.

در جدول زیر محل های مختلف دسته بندی سیستم محل های مختلف مشخص شده است.

سیستم اعلام حریق در ساختمان های تجاری

سیستم اعلام حریق در ساختمان های تجاری با شرایط زیر نصب می شود:

• ساختمان تجاری تک واحده 500 متری
• ساختمان های تجاری با ورودی مشترک و متراژ کلی 300 متر مربع
• ساختمان های تجاری اداری و اداری مسکونی با بیش از 3 طبقه و یا متراژ کلی 300 متر مربع
• ساختمان تجاری مسکونی 5 طبقه به بالا

طراحی سیستم های اعلام حریق ساختمان های تجاری

گروه بندی ساختمان ها در آیین نامه مقررات ملی به صورت زیر است:

1. با مقیاس کاربری محله، 1 تا 2 طبقه ارتفاع، حداکثر زیر بنای 600 متر مربع
2. با مقیاس کاربری محله، 3 تا 5 طبقه ارتفاع، حداکثر زیر بنای 2000 متر مربع
3. با مقیاس کاربری منطقه، 6 تا 10 طبقه ارتفاع، حداکثر زیر بنای 5000 متر مربع
4. با مقیاس کاربری شهر، 10 طبقه به بالا، زیر بنای بیشتر از 5000 متر مربع

سیستم اعلام حریق در ساختمان های مسکونی

در طراحی سیستم اعلام حریق و انتخاب نوع سیستم اعلام حریق باید به نکات زیر توجه کرد:

• ساختمان های 5 سقف و یا بیشتر
• ساختمان های بیش از 10 واحد
• ساختمان های زیر 5 واحد (اختیاری)

زون بندی در طراحی سیستم اعلام حریق

اهمیت زون بندی در طراحی سیستم اعلام حریق هنگامی مشخص می شود که حریق رخ دهد، زیرا در این شرایط شناسایی سریع ناحیه ای که دچار حریق شده است بسیار مهم است. به طور کلی زون بندی به معنی تقسیم بندی ساختمان به قسمت های مختلف است و بر اساس کاربری، مساحت و اهمیت صورت می گیرد و لازم به ذکر است هر زون معمولا تحت پوشش تعدادی شستی و دتکتور قرار می گیرد. همانطور که در ضوابط و دستورالعمل طراحی زون در سیستم اعلام حریق آمده جهت این کار باید به نکات زیر توجه کرد:

• مساحت هر زون حداکثر 2000 متر مربع باشد.
• در صورتی 1 زون به یک طبقه اختصاص داده می شود که مساحت تمام طبقات بیش از 300 متر مربع باشد. اما اگر مساحت کل طبقات کمتر از 300 متر مربع باشد می توان هر زون را به بیش از یک طبقه اختصاص داد.
• تمام شستی های موجود در راه پله ها و منتهی به راه خروجی در یک زون قرار می گیرند.
• مکان هایی مثل موتورخانه و انبار بهتر است جهت جلوگیری از سر درگمی بهتر است هر کدام در زون جداگانه طراحی شوند.
• طول مسیر پیدا کردن حریق نباید بیشتر از 60 متر طول بکشد به همین دلیل بهتر است در سر درب ها از ریموت اندیکاتور استفاده کرد.
• هنگام استفاده از دستگاه های هواساز باید از دتکتور دودی کانالی استفاده کرد.

نکات قابل توجه طراحی سیستم اعلام حریق

• بهتر است در ساختمان مسکونی جهت اطلاع نگهبان از وضعیت سیستم اعلام حریق از پنل تکرار کننده استفاده شود.
• تعداد دتکتورهای سیستم اعلام حریق با توجه به نظر طراح و کاتالوگ شرکت سازنده طراحی می شود.
• در فضاهای بسته یا غیر قابل دسترس از چراغ های راهنما استفاده می کنیم اما در سیستم های آدرس پذیر می توان از این امر صرف نظر کرد.
• در سقف کاذب بالای 80 سانتیمتر یا سقف کاذب با ریسک حریق بالا استفاده از دتکتور اعلام حریق الزامی است.
• در ساختمان هایی با کاربری متنوع و گسترده می توان در سیستم آدرس پذبر برای هر قسمت از یک کنترل پنل استفاده کرد و در صورت استفاده از یک کنترل پنل برای همه قسمت ها بهتر است از پنل تکرار کننده در ورودی هر قسمت استفاده کرد.
• ارتباط لازم سیستم اعلام حریق با سایر سیستم های ساختمان نظیر فن فشار مثبت راه پله، اگزاست فن، دمپر و پرده های دود، آسانسور و پله برقی، درب های اتومات و غیره را در نظر بگیرید.
• سیستم اعلام حریق باید حداقل یکی از استاندارد های مصوب ملی یا گواهینامه های بین المللی مانند LPCB، Vds، FM، UL و غیره را داشته باشد.
• سیستم های کشف و اعلام حریق باید توسط افراد ذیصلاح که پس از طی دوره های آموزشی لازم و کسب گواهینامه معتبر و دارای تاییدیه از سازمان آتش نشانی، سازمان نظام مهندسی ساختمان و اتحادیه صنف مربوط باشد طراحی و اجرا گردد همچنین پیش بینی لازم جهت سرویس و نگهداری سالانه در اجرای سیستم در نظر گرفته شود.