اتصالات

اتصالات پایپینگ یا فیتینگ (Fittings)

در خطوط لوله جهت انشعابگيری، تغيير مسير، بستن خطوط، تغيير اندازه و غیره از اتصالات استفاده می گردد. زانویی ها، فلنج ها، کوپلینگ ها و انشعابات (Boss) جـزو اتصالات به حساب می آيند. بسته به نوع اتصال که جوشی، ساکتی يا دنده ای باشد و همچنین میزان فشار کاری، نوع اتصالات نيز متفاوت می باشد. برحسب نسبت فشار (Pressure Rating) خطوط، استانداردهای متفاوتی برای اتصالات تعريف شده است. بعنوان مثال استاندارد ASME B­16.9 برای انشعابات با کاربرد عمومی مناسب بوده و استاندارد ASME B16.31 برای خطوط با فشار بالا تمهيداتی در نظر گرفته است.

کاتالوگ پایپینگ فامکو

زانویی پایپینگ (Elbow)

جهت چرخش جريان به اندازه 90 يا 45 درجه از زانوئی ها استفاده مي­ گردد. ولی علاوه بر اين اندازه ها در طراحي­های خاص زانويی با درجه­ های غير متعارف و بصورت سفارشی نيز ساخته مي­ شود. اتصالی که باعث برگشت 180 درجه­ای جريان مي­ شود «برگشت» يا Return می ­نامند که به نوعی آنرا مي­ توان جزو زانوئی ها طبقه­ بندی نمود. برگشت­ها در ساخت کويل­ های مبدل ­های حرارتی و Vent مخازن مورد استفاده قرار مي­ گيرد.

بسته به شعاع چرخش، دو نوع زانویی ­ساخته ­و­ عرضه مي­­ گردد­ که عبارتند از شعاع بلند و کوتاه (Long-Radius, Short Radius). زانویی های شعاع بلند با شعاع ⅕ برابر قطر نامی لوله و برای سايزهای ¾ به بالا و زانویی های شعاع کوتاه با شعاع برابر قطر نامی لوله می باشند. استاندارد ASME B16.9 برای شعاع بلند و ASME B16.28 برای شعاع کوتاه اندازه­ های استاندارد را بيان نموده است. يک نوع از زانوهای 90 درجه ضمن تغيير جهت در مسير سايز لوله را نيز تغيير مي­ دهد که آن را زانوی­ کاهنده می ­نامند. شعاع زانویی کاهنده ⅕ برابر قطر نامی انتهای بزرگتر است.

ماتير (Miter)

برای تغيير مسير لوله ­های بزرگتر از 10 اينچ که در فشار پایین کار مي­ کنند و افت فشار در آنها زياد مهم نباشد، با استفاده از چند تکه لوله که زاويه 90 درجه را تامين مي­ نمايد، درست مي­ شود. مايترها ممکن است از دو، سه يا چند تکه درست شوند. هر چقدر تعداد تکه ­ها زياد باشد مقاومت هيدروليکی مايتر کم می ­شود. بطور کلی مقاومت در برابر جريان يک ماتير سه تکه تقريباً دو برابر زانوی شعاع بلند معادل مي­ باشد ولی از لحاظ اقتصادی مايتر با صرفه­ تر از زانویی مشابه می باشد.

نحوه نمايش يک مايتر در نقشه بصورت زير است:

4-CUT MITREBENDSAW BE 15.9mm THK 56”

که نشان­ دهنده يک مايتر چهار تکه، با انتهای پخ شده با ضخامت 15.9 ميليمتر با سايز 56 اينچ می ­باشد.

سه راهی (Tee) پایپینگ

براي انشعاب گيری از خطوط اصلی از سه راهی ها استفاده می شـود. انشعاب گرفته شده می تواند هم دارای زاويه 90 درجه باشد و هم می تواند بصورت 45 درجه از آن جدا شود.

سه راهی ها از نظر سایز لوله انشعاب به سه دسته تقسیم می شوند:

سه راهی مساوی

در صورتی که قطر انشعاب گرفته شده برابر با قطر خط اصلی باشد، سه راهی مساوی، Equal Tee یا Straight Tee نام دارد.

سه راهی تبدیل

در این نوع سه راهی ها سایز انشعاب گرفته کوچک تر از سایز جریان اصلی می باشد که به آن سه راهی کاهنده یا Reducer Tee نیز می گویند.

سه راهی Bullhead

نوع ديگري از سه راهی که کاربرد خاص دارد Bullhead می باشد که در آن قطر فرعی از قطر اصلی بزرگتر است و به ندرت مورد استفاده قرار می گيرد. در سه راهی های کاهنده قطر انشعاب نمی تواند کمتر از نصف قطر لوله اصلی باشد.

نوع ديگری از سه راهی که کاربرد خاص دارد Bullhead می باشد که در آن قطر فرعی از قطر اصلی بزرگتر است و به ندرت مورد استفاده قرار می گيرد. در سه راهی های کاهنده قطر انشعاب نمی تواند کمتر از نصف قطر لوله اصلی باشد.

انواع ديگری از انشعاب­گيری وجود دارد که به روش Bonney Forge ساخته می ­شوند که عبارتند از:

• اتصالات WELDOLET
• اتصالات SOCKOLET
• اتصالات THREADOLET
• اتصالات ELBOWLET
• اتصالات LATROLET
• اتصالات CAP

اتصالات WELDOLET چیست؟

انشعابی روی لوله اصلی است که روی لوله قرار می گيرد و يک انشعاب 90 درجه کوچکتر از خط اصلی می گیرد. محدوده استفاده از اين نوع انشعاب برای لوله های سایز ⅜ اينچ تا سايز 60 اينچ می باشد. اصطلاح WELDOLET مخفف WELD OUTLET می باشد. نحوه اتصال آن به صورت جوشکاری طرف قوس دار ولدولت، روی لوله اصلی بوده و لوله انشعاب به صورت لب به لب به لبه پشتی آن جوش داده می شود. اين انشعاب بر اساس استاندارد ASME B16.25 ساخته شده و معـمـولاً از متريال ASTM A 105-A 350 –A 182 جهت ساخت آن استفاده می شود.

اتصالات SOCKOLET چیست؟

اين اتصال نيز همانند اتصال WELDOLET است با اين تفاوت که انشعاب فرعی با اتصال ساکتی به آن متصل می شود به این ترتیب که طرف قوس دار ساکولت روی لوله اصلی جوش داده شده و لوله انشعاب از طرف دیگر وارد ساکولت شده و قسمت بیرونی بین لوله و ساکولت جوشکاری می شود. SOCKOLET نیز مخفف دو کلمه SOCKET OUTLET می باشد.

محدوده استفاده از اين اتصال بسته به فشار کاری دارد و اندازه آن بر طبق استاندارد ASME B16.11 می باشد. برای کلاس­­های تا سه هزار پوند اتصال از ⅛ اينچ تا 4 اينچ می ­توان انشعاب گرفت و ­تا کلاس شش هزار از ¼ اينچ تا 2 اينچ می ­توان از آن استفاده نمود.

اتصال THREADOLET چیست؟

این اتصال هم برای گرفتن انشعاب از خط لوله استفاده می شود و برای نصب آن طرف قوس دار روی لوله اصلی جوش داده شده و لوله انشعاب که سر آن باید رزوه دار باشد، داخل تردولت رفته و به صورت پیچی بسته می شود. از این اتصال برای انشعابات ⅛ تا 4 اینچ استفاده شده و ساخت آن بر اساس استاندارد ASME B1.20.1 می باشد.

اتصالELBOWLET چیست؟

يک انشعاب کاهنده که بر روی زانویی ها (شعاع بلند يا کوتاه) نصب می شود. اين اتصال نيز در سه نوع SOCKET WELD ،BUTT WELD و THREADED ساخته می شود.

انشعاب LATROLET چیست؟

این نوع اتصالات برای گرفتن انشعاب 45 درجه از خط لوله استفاده می شوند که همگی به وسیله جوشکاری روی لوله اصلی متصل شده و برای اتصال به لوله انشعاب به صورت های WELDOLET و SOCKOLET همچنین RHREADOLET ساخته می شوند.

مشخصات اين نوع اتصال به شرح زير است:

• انتهای پخ شده طبق استاندارد ASME B16-25
• برای نوع «ساکتي» از استاندارد ASME B 16-11
• نوع Threaded طبق استاندارد ANSI B1-20-1

درپوش CAP

جهت مسدود ­سازی انتهای خطوط از­ CAP استفاده می­ شود. اين اتصال ­نيز همانند­ ساير ­اتصالات ­در ­سه­ حالت BUTT WELD ،SOCKET WELD و THREADED ساخته می شود. در صورتی که CAP نوع پيچی از بيرون رزوه شده باشد آنرا پلاگ (PLUG) می نامند. پلاگ ها در انواع چهارگوش، شش گوش، و گاها سر گرد می باشند.

کاهنده (REDUCER)

هنگامي­ که بخواهيم دو لوله با قطرهی متفاوت را به همديگر متصل نمائيم از REDUCER یا کاهنده استفاده می ­کنيم. کاهنده ­ها در دو فرم هم مرکز (CC:CONCENTRIC) و خارج از مرکز (ECC:ECCENTRIC) ساخته می ­شوند.