پالس اکسیمتر

پالس اکسیمتر چیست؟

پالس اکسیمتر، دستگاهی برای سنجش غیر تهاجمی اکسیژن موجود در خون (SPO₂) است و میزان اکسیژن هموگلوبین اشباع شده را بر حسب درصد محاسبه می کند. معمولا این دستگاه قابلیت اندازه گیری تعداد ضربان قلب فرد (PR) را نیز دارد. پالس اکسیمتر، نحوه عملکرد صحیح قلب در اکسیژن رسانی به اندام را بررسی می کند و جزئی ترین تغییر در اکسیژن رسانی به اعضای بدن دور از قلب، همچون پاها را نیز تشخیص می دهد، این دستگاه در انواع مختلف انگشتی، رومیزی و پرتابل، به طور گسترده در بخش های مختلف مراکز درمانی و منزل جهت کنترل سلامتی افراد، مورد استفاده قرار می گیرد.

میزان اکسیژن موجود در خون به صورت طبیعی، حدود 95 تا 98 و تعداد ضربان قلب طبیعی، با توجه به سن، وزن و وضعیت سلامت فرد، حدود 60 تا 80 است. در افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند آسم، مشکلات قلبی و عروقی، کم خونی، سرطان ریه و غیره لازم است به طور مداوم، اکسیژن خون کنترل شود تا میزان تاثیر روش درمان فعلی بررسی شود و بنا به تشخیص پزشک، شیوه فعلی معالجه، ادامه یا تغییر داده شود. همچنین بیماری کرونا به دلیل آسیب هایی که به بخش ریه وارد می کند، اکسیژن موجود در خون فرد را کاهش می دهد و کنترل اکسیژن خون توسط پالس اکسیمتر، برای پیشگیری از وخیم شدن شرایط بیمار بسیار موثر است. امروزه با شیوع ویروس کرونا، ضرورت استفاده از این دستگاه، بیش از پیش، حس می شود و در ورودی بعضی از مطب ها و سایر مکان های پر رفت و آمد، ابتدا اقدام به سنجش میزان اکسیژن خون فرد می کنند و در صورتی که در بازه طبیعی 95 تا 98 نباشد، جهت حفظ سلامت سایرین، از ورود فرد، جلوگیری خواهد شد.

کاتالوگ معرفی تجهیزات پزشکی فامکو

انواع اکسیژن سنج خون

پالس اکسیمتر ها به 3 دسته کلی تقسیم بندی می شوند.

• پالس اکسیمتر انگشتی
• پالس اکسیمتر رو میزی
• پالس اکسیمتر پرتابل

پالس اکسیمتر انگشتی چیست؟

پالس اکسیمتر های انگشتی که به آن پالس اکسیمتر انگشتی خانگی، پالس اکسیمتر سیار و مانیتور اشباع اکسیژن خون انگشتی نیز گفته می شود، متداول ترین نوع پالس اکسیمتر ها هستند و به دلیل دقت بالا، با دوام بودن و قیمت مناسب، مورد توجه عموم قرار گرفته است. معمولا در این پالس اکسیمتر ها، تعداد ضربان قلب و درصد باتری دستگاه نیز نمایش داده می شود و در صورتی که دستگاه، مجهز به قابلیت ذخیره سازی و اشتراک گذاری اطلاعات توسط بلوتوث باشد، امکان بررسی و مقایسه وجود خواهد داشت.

نحوه عملکرد پالس اکسیمتر انگشتی

دستگاه پالس اکسیمتر انگشتی، دارای پروب گیره ای انگشتی و سنسور، منبع نور و صفحه نمایشگر است. صفحه نمایشگر این دستگاه بر روی گیره می باشد و اصطلاحا دستگاه، یک بخشی می باشد. منبع تغذیه این نوع پالس اکسیمتر، باتری می باشد. اندام مورد نظر (انگشت دست، لاله گوش، شست پا و بینی)، بین دو طرف گیره دستگاه قرار می گیرد، تا با سنسور ها در تماس باشد. گیره از دو صفحه تشکیل می شود که به آن ها، پروب می گویند. سنسور ها می توانند رنگ خون و میزان اکسیژن را بررسی کنند، رنگ خون افراد به اکسیژن موجود در خون بستگی دارد. خون فردی که اکسیژن کافی دارد، قرمز روشن می باشد و نور بیشتری را جذب می کند. زمانی که اکسیژن موجود در خون، مصرف و به اتمام برسد، خون به رنگ آبی تیره یا بنفش در می آید بر روی قسمت بالایی پروب گیره ای، دیود منتشر کننده نور وجود دارد که نور قرمزی به طول موج 660 نانو متر و نور مادون قرمز به طول موج 940 نانو متر را انتشار می دهد. با عبور نور از بافت های نقطه مورد نظر، بافت های آن قسمت، مقداری از نور را جذب می کنند و باقی نور ها عبور کرده و با پروب دیگر برخورد می کنند. گیرنده نوری دستگاه، میزان نوری که توسط خون جذب می شود و میزان نور قرمز و مادون قرمز عبور کرده از بافت ها را بررسی می کند و درصدی از میزان اکسیژن خون را بر روی صفحه نمایشگر نمایش می دهد. اغلب پالس اکسیمتر ها قابلیت اندازه گیری تعداد ضربان قلب را نیز دارند و علاوه بر میزان اکسیژن خون، تعداد ضربان قلب فرد را نیز نشان می دهند.

اجزای پالس اکسیمتر انگشتی

1. صفحه نمایشگر
2. قدرت نبض
3. نشانه نبض
4. نماد تشخیص شریان
5. نماد هشدار
6. نمایش میزان باتری
7. کلید روشن/ خاموش
8. نمایش میزان اشباع اکسیژن خون
9. نمایش تعداد ضربان قلب
10. پوشش باتری

روش قرار دادن باتری در پالس اکسیمتر انگشتی

روش اندازه گیری درصد اشباع اکسیژن خون در پالس اکسیمتر انگشتی

در صورتی که فرد در مراکز درمانی باشد و برای اولین بار از پالس اکسیمتر استفاده می کند، بهتر است روش سنجش این دستگاه به او توضیح داده شود تا نگرانی و ترسی وجود نداشته باشد. برای سنجش میزان اکسیژن خون، ابتدا لازم است نقطه ای که جهت سنجش اکسیژن خون انتخاب می شود، ضد عفونی و سپس خشک شود. چرب بودن پوست و کثیف بودن آن، مانع عبور امواج نوری از اندام مورد نظر می شود. سپس نقطه ای که اکسیژن سنجی از آن، انجام می گیرد، تعیین شود. این نقطه بنا به شرایط فرد می تواند یکی از انگشت های دست، شست پا، بینی یا لاله گوش باشد، بهتر است جهت ایجاد گردش خون مناسب و اندازه گیری بدون خطا، نقطه انتخابی کمی ماساژ داده شود. حالا نزدیک ترین قسمت نبض دار بدن به نقطه مورد نظر، بررسی شود، در صورتی که نبض قوی باشد به معنای گردش خون مناسب در بدن می باشد. در صورتی که انگشت دست یا شست پا، دارای گردش خون مناسب نباشد، اندازه گیری اکسیژن خون از طریق بینی یا لاله گوش انجام می شود، زیرا در این قسمت ها عروق بسیاری وجود دارد، از این رو گردش خون هم مناسب است. انتخاب پروب هر فرد بر اساس سن و سایز آن فرد، تعیین می شود. بهتر است برای کودکان از پروب مخصوص کودکان استفاده شود و اگر فرد بزرگسالی، جثه کوچکی داشت، برای آن نیز از پروب کودکان اسفاده شود.

پروب به گونه ای بر روی اندام انتخاب شده قرار بگیرد که محکم باشد و اطمینان حاصل شود که دیود پخش کننده نور و گیرنده نوری در مقابل یکدیگر قرار گرفته باشد. شل نبودن پروب، دقت سنجش اکسیژن خون را افزایش می دهد. در ضمن از فشار دادن پروب بر روی اندام، خودداری شود، در صورت فشار وارد شدن، در بعضی از افراد ممکن است اکسیژن رسانی به رگ های اطراف آن عضو قطع شود. اگر فردی دچار بی حسی یا تغییر رنگ پوست شود، باید به پزشک مراجعه کند. لازم است نقطه ای از بدن فرد که جهت سنجش انتخاب شده است، در حین اندازه گیری و تا زمان نمایش مقدار اکسیژن خون اندازه گیری شده بر روی صفحه نمایشگر، بدون حرکت نگه داشته شود و بهتر است از صحبت کردن نیز خودداری شود زیرا کوچک ترین تغییری در نحوه قرار گرفتن پروب می تواند دقت این دستگاه را تحت تاثیر قرار بدهد و عدد نمایش داده شده با خطا همراه شود.

به طور معمول، دستگاه های پالس اکسیمتر، درصد اشباع اکسیژن خون افراد را در بازه 70 تا 100 درصد، نشان می دهند و در صورت مجهز بودن دستگاه به سیستم هشدار، به نحوی تنظیم می شوند که اگر میزان اکسیژن خون فردی کمتر از 90 باشد، هشداری به معنای کمبود اکسیژن اعلام می شود. این کمبود اکسیژن، اغلب در افراد مبتلا به مشکلات تنفسی، بیماری های قلبی و عروقی و غیره وجود دارد.

با توجه به غیر تهاجمی بودن پالس اکسیمتر ها، استفاده از آن ها در کاربر، نگرانی ایجاد نخواهد کرد، اما ممکن است در فردی، قرمزی پوست یا حساسیت ایجاد شود و در صورت رفع نشدن، باید به پزشک مراجعه شود.

نکات قابل توجه در انتخاب پالس اکسیمتر انگشتی

• پالس اکسیمتر های انگشتی بهترین انتخاب جهت استفاده در منزل، مطب پزشک ها و اکسیژن سنجی در مکان های پر رفت و آمد می باشند و در افرادی که نیاز به کنترل دائمی اکسیژن خون دارند، انتخاب مناسبی هستند.
• مهمترین مزیت این دستگاه، کوچکی و سبک بودن وزن آن است. از این رو جا به جایی آن آسان است و به راحتی در هر زمان می توان از آن استفاده کرد. امروزه با گسترش ویروس کرونا، از آن جایی که کاهش سطح اکسیژن خون، از علائم ابتلا به کرونا می باشد، استفاده از این نوع از پالس اکسیمتر ها، بیشتر از گذشته است.
• پالس اکسیمتر انگشتی نسبت به مدل های دیگر، قیمت کمتری دارند و همه افراد می توانند آن را خریداری کنند.

پالس اکسیمتر رومیزی چیست؟

پالس اکسیمتر های رو میزی که به آن پالس اکسیمتر ثابت، پالس اکسیمتر مانیتورینگ، پالس اکسیمتر مرکزی، دستگاه پالس اکسیمتر کنسولی، اکسیمتر دستی و مانیتور بیمار پرتابل رو میزی نیز می گویند، نسبت به سایر انواع پالس اکسیمتر ها، ابعاد بزرگ تری دارند و از آن جایی که دستگاهی پزشکی جهت بررسی علائم حیاتی فرد می باشند، در کنترل سلامت افراد بستری در بخش های مختلف بیمارستانی، نقش به سزایی دارند و لازم است دقت بسیار بالایی داشته باشند. میزان اکسیژن خون محاسبه شده توسط این دستگاه، از دقت بالایی برخوردار است، همچنین سنسور هایی که در دستگاه وجود دارند، می توانند تعداد ضربان قلب را نیز محاسبه کنند. پالس اکسیمتر های رومیزی از دوام بسیار خوبی برخوردار هستند و معمولا دارای قابلیت اتصال به کامپیوتر، جهت اشتراک گذاری و ذخیره اطلاعات می باشند.

نحوه عملکرد پالس اکسیمتر مانیتورینگ

دستگاه پالس اکسیمتر رومیزی، دارای پروب گیره ای انگشتی، کابل و سوکتی جهت اتصال به دستگاه، منبع نور، منبع تغذیه، کابل برق به منظور تامین الکتریسیته پالس اکسیمتر، سیستم پردازش اطلاعات، صفحه نمایشگر و صفحه کلید می باشد. بر خلاف پالس اکسیمتر انگشتی، صفحه نمایشگر این پالس اکسیمتر ها به گیره آن، متصل نیست و کابلی به منظور اتصال گیره و صفحه نمایشگر، وجود دارد.

اکثر نمایشگر پالس اکسیمتر های رومیزی، نوع LCD هستند و علاوه بر نمایش میزان اکسیژن خون، تعداد ضربان قلب، موج قلبی و حد تعیین شده برای هر هشدار را نیز نمایش می دهند. تنظیم کردن حدود برای هر هشدار، درجه روشنایی صفحه نمایشگر و غیره توسط صفحه کلید دستگاه، انجام می گیرد. سیستم پردازش اطلاعات، اطلاعات خامی که توسط پروب، دریافت می کند را برای نمایش بر روی صفحه نمایشگر، آماده می کند.

وظیفه شارژ باتری و تامین میزان ولتاژی که دستگاه نیاز دارد، بر عهده منبع تغذیه می باشد که در این پالس اکسیمتر ها، می تواند باتری یا برق شهر باشد و باتری های آن، از نوع نیکل کادمیوم یا سرب و اسیدی هستند.

اندام مورد نظر (معمولا انگشت دست و در موارد خاص که امکان استفاده از انگشت های دست وجود ندارد، انگشت پا یا لاله گوش)، بین دو پروب گیره دستگاه قرار می گیرد، در یک سمت از پروب، دو فرستنده نوری قرار دارد که نور قرمز به طول موج 660 نانو متر و نور مادون قرمز به طول موج 940 نانو متر را انتشار می دهد، قسمتی از نور توسط بافت ها جذب می شود و بقیه نور ها از آن، عبور می کند. در پروب طرف دیگر، گیرنده نوری قرار دارد که به آن، فتو دیود گفته می شود و میزان نور قرمز و مادون قرمز عبور کرده از بافت را بر اساس شدت نور، به سیگنال الکتریکی تبدیل می کند و پس از محاسبات فیزیکی و ریاضی تعریف شده در دستگاه، میزان اکسیژن خون بر روی صفحه نمایشگر دستگاه، نشان داده می شود. اساس کار پالس اکسیمتر ها به گونه ای است که خون دارای اکسیژن، به رنگ قرمز روشن می باشد و هر چه اکسیژن موجود در خون، کاهش یابد، به رنگ آبی تیره و بنفش در می آید. محاسبه میزان اکسیژن خون، بر اساس اندازه گیری تغییرات جذب نور در خون حاوی اکسیژن کافی و خون فاقد اکسیژن، صورت می گیرد. همچنین تعداد ضربان قلب، شکل موج قلبی و سایر پارامتر هایی که دستگاه می تواند اندازه گیری کند، نمایش داده می شود.

روش اندازه گیری درصد اشباع اکسیژن خون در پالس اکسیمتر رومیزی

در صورت امکان بهتر است روش سنجش توسط پالس اکسیمتر و غیر تهاجمی بودن آن، به بیمار توضیح داده شود تا نگرانی های احتمالی رفع شود. بعضی از دستگاه های پالس اکسیمتر رومیزی، مجهز به سیستم روشن و خاموشی خودکار می باشند، در این صورت با قرار گرفتن نقطه مورد سنجش در داخل پروب گیره ای، دستگاه به صورت خودکار، روشن می شود و با خارج کردن اندام از داخل گیره، دستگاه خاموش می شود.

سپس قسمتی که جهت اندازه گیری اکسیژن خون، انتخاب می شود، ضد عفونی و خشک شود. معمولا از انگشت اشاره فرد، استفاده می شود، اما اگر به هر دلیلی استفاده ازانگشت های دست، امکان پذیر نباشد، از انگشت پا یا لاله گوش استفاده می شود. همچنین اگر انگشت اشاره فرد، خیلی بزرگ باشد، لازم است از انگشت کوچک استفاده شود. اگر ناخن های فرد، خیلی بلند باشد، پروب به صورت عمودی به انگشت وصل می شود.

در پالس اکسیمتر ها، گیره به شکلی در طرفین اندام مورد نظر قرار می گیرد که فرستنده نوری و گیرنده نور، دقیقا در مقابل یک دیگر باشند. در بعضی از پالس اکسیمتر ها، پروب کوچک چسبنده ای را بر روی انگشت دست یا پیشانی بیمار وصل می کنند. در ضمن از فشار دادن پروب بر روی نقطه مورد نظر خودداری شود زیرا امکان کاهش یا قطع اکسیژن رسانی در رگ های اطراف آن قسمت وجود دارد. در افرادی که از پالس اکسیمتر رومیزی استفاده می کنند، از آن جایی که بیمار، بستری می باشد و زمان استفاده از پالس اکسیمتر، طولانی است، بهتر است محل قرار گیری پروب، حداقل هر 4 ساعت، تعویض شود تا از تحریک احتمالی پوست، جلوگیری شود. در صورتی که دستگاه پالس اکسیمتر مجهز به تنظیم سیستم هشدار باشد، بهتر است بازه مناسب هر پارامتر به دستگاه داده شود تا در صورت وجود مشکل، بررسی صورت گیرد.

نکات قابل توجه در انتخاب پالس اکسیمتر رومیزی

• پالس اکسیمتر های رومیزی، نسبت به سایر پالس اکسیمتر ها دقت بیشتری دارند، احتمال خطا در آنها بسیار کم است و با توجه به بزرگ تر بودن ابعاد و قدرت پردازش سریع، قیمت بیشتری دارند که این تفاوت قیمتی، منطقی می باشد.
• پالس اکسیمتر های ثابت در مراکز درمانی و جهت استفاده در بیماران بستری در بخش های ویژه استفاده می شوند و برای استفاده در منزل، انتخاب مناسبی نیستند.

پالس اکسیمتر پرتابل چیست؟

پالس اکسیمتر پرتابل که به آن، پالس اکسیمتر اطفال و نوزاد، پالس اکسیمتر جنینی، پالس اکسیمتر هند هلد، مانیتور اکسیژن خون کودک و پالس اکسیمتر موبایلی نیز گفته می شود، در بزرگسالان، معاینه کودکان، بخش NICU بیمارستان که مرتبط با نوزادان می باشد و مراقبت های ویژه در منزل برای کودکان و بزرگسالان دارای مشکلات تنفسی، استفاده می شود. استفاده از پالس اکسیمتر های انگشتی و رو میزی برای نوزادان تازه متولد شده، دشوار است، از این رو پالس اکسیمتر های پرتابل طراحی شدند. اغلب پالس اکسیمتر های پرتابل، دارای قابلیت اتصال به کامپیوتر می باشند و اطلاعات اندازه گیری شده را می توان ذخیره و به اشتراک قرار داد.

نحوه عملکرد پالس اکسیمتر پرتابل

دستگاه پالس اکسیمتر اطفال و نوزاد دارای پروبی گیره ای که در بعضی از مدل ها، قابل تنظیم هستند، صفحه نمایشگر، سوکت و کابلی جهت اتصال به دستگاه، منبع نور قرمز و مادون قرمز، منبع تغذیه که باتری، برق شهر و یا هر دو می تواند باشد، صفحه کلید و سیستم پردازش اطلاعات می باشد. در این مدل هم مانند دستگاه پالس اکسیمتر رو میزی، صفحه نمایشگر و گیره، متصل نیستند و توسط کابل به یکدیگر وصل می شوند.

صفحه نمایشگر پالس اکسی متر های پرتابل، اغلب نوع LCD هستند و درصد اکسیژن خون، ضربان قلب، میزان باتری دستگاه و در صورت بهره مندی از قابلیت سیستم هشدار، در شرایط خاص، هشدار ها را نیز نمایش می دهند. اطلاعات دریافت شده توسط پروب گیره ای، از طریق سیستم پردازش اطلاعات، جهت نمایش بر روی صفحه نمایش، آماده می شود و درجه روشنایی صفحه و تنظیمات دستگاه توسط صفحه کلید صورت می گیرد.

منبع تغذیه دستگاه، میزان ولتاژ مورد نیاز و شارژ باتری را تامین می کند و در صورتی که از باتری استفاده کنند، معمولا از نوع سرب و اسید یا نیکل کادمیوم می باشند.

فارغ از نوع پالس اکسیمتر ها، اصول عملکرد آن هامشابه یکدیگر است و در پالس اکسیمتر های جنینی نیز منبع نوری وجود دارد که دو نور قرمز به طول موج 660 نانو متر و نور مادون قرمز به طول موج 940 نانو متر را منتشر می کند، با عبور نور ها از بافت و مویرگ ها، مقداری از آن توسط بافت ها جذب و بقیه آن، عبور خواهد کرد. نور قرمز توسط هموگلوبین و نور مادون قرمز به وسیله اکسی هموگلوبین جذب می شود. دریافت کننده نوری، مقدار نور های عبوری و جذبی را محاسبه می کند و نسبت دو نور، اکسیژن خون را محاسبه و نشان می دهد. خون حاوی اکسیژن به رنگ قرمز روشن است و خونی که اکسیژن ندارد به رنگ آبی تیره یا بنفش می باشد، محاسبه میزان اکسیژن به این صورت است که ابتدا مجموع دو رنگ خون اکسیژن دار و خونی که اکسیژن کافی ندارد، محاسبه می شود، در مرحله بعد، رنگ موجود در هنگام عدم وجود نبض از مقدار کل کم می شود و مقدار رنگ باقی مانده، مقدار خون اکسیژن دار را نشان می دهد که اندازه آن بر اساس محاسبات فیزیکی و ریاضی حاکم بر دستگاه، محاسبه و بر روی صفحه نمایشگر نشان داده می شود. همچنین تعداد ضربان قلب و سایر پارامتر هایی که دستگاه قادر به سنجش آن باشد، نمایش داده می شود.

روش اندازه گیری درصد اشباع اکسیژن خون در پالس اکسیمتر پرتابل

ابتدا بهتر است روش اکسیژن سنجی و غیر تهاجمی بودن آن به کاربر (در صورت بزرگسال بودن) توضیح داده شود و در صورتیکه کاربر کودک است، توضیحات لازم به والدین کودک داده شود تا نگرانی های احتمالی آنها رفع شود، سپس در صورتی که دستگاه پالس اکسیمتر اطفال و نوزاد، مجهز به سیستم روشن و خاموش شدن خودکار باشد، با قرار گرفتن پروب در نقطه مورد نظر، به صورت خودکار، روشن می شود و در غیر این صورت، اپراتور با فشار دادن و یا لمس دکمه مربوطه، دستگاه را روشن می کند. لازم است کودک در وضعیت مناسب و با آرامش کامل در آغوش مادر نشسته باشد. نقطه انتخاب شده، ضد عفونی و تمیز شود و گیره دستگاه به گونه ای در نقطه مورد نظر وصل شود که پروب گیرنده نوری و دریافت کننده نور، در مقابل هم قرار بگیرند تا میزان اکسیژن خون و تعداد ضربان قلب، با دقت بالا و کمترین خطا، محاسبه و بر روی صفحه نمایشگر، نشان داده شود.

در صورتی که نسبت به تعداد ضربان قلب، تردیدی وجود داشته باشد، جهت اطمینان از عملکرد صحیح دستگاه، بهتر است تعداد نبض توسط گوشی پزشکی نیز سنجیده شود. از آنجایی که پوست اطفال، نازک تر و حساس است، از فشار دادن پروب های پالس اکسیمتر بر روی نقطه مورد سنجش، خودداری شود تا از کاهش یا قطع اکسیژن رسانی در رگ های اطراف و تحریک های احتمالی پوست، پیشگیری شود. در ضمن اگر دستگاه پالس اکسیمتر پرتابل، به تنظیمات سیستم هشدار، مجهز باشد، می توان محدوده مناسب هر پارامتر به دستگاه داده شود تا در صورت وجود مشکل، بررسی های لازم انجام شود.

در کودکانی که نیاز به دریافت اکسیژن دارند، لازم است حداقل روزی یک بار، میزان اکسیژن خون، سنجیده شود.

نکات قابل توجه در انتخاب پالس اکسیمتر پرتابل

• پالس اکسیمتر های پرتابل، انتخاب مناسبی برای استفاده در کودکان و بزرگسالان مبتلا به آسم، مشکلات تنفسی و کودکان بستری و تحت مراقبت های ویژه جهت تشخیص شدت بیماری ها و میزان اکسیژن خون می باشند. همچنین برای بررسی تاثیر دارو بر روی تنفس کودک نیز استفاده می شوند.
• این دستگاه، علاوه بر دقت و سرعت بسیار مناسب، دوام بالایی دارد، استفاده از آن ساده است و به گونه ای طراحی شده است که وزن آن، مناسب است و به راحتی جا به جا می شود، از این رو سلامت فرد، در منزل و مسافرت نیز به وسیله دستگاه پالس اکسی متر پرتابل، کنترل می شود.

راهنمای خرید پالس اکسیمتر

دقت دستگاه پالس اکسیمتر از مهمترین معیار هایی است که لازم است به آن توجه شود. هر چه میزان دقت، بیشتر باشد، میزان انحراف عدد اندازه گیری شده از مقدار اصلی، کمتر، در نتیجه خطای آن نیز کمتر خواهد بود.

بعضی از پالس اکسیمتر ها، علاوه بر سنجش اکسیژن خون، دارای قابلیت اندازه گیری تعداد ضربان قلب، دمای بدن، نمایش تاریخ و ساعت، نمایش شکل موج قلبی و غیره هستند. در صورت نیاز، بهتر است به وجود این قابلیت ها توجه شود.

اندازه و نور صفحه نمایشگر دستگاه، به گونه ای باشد که اطلاعات نمایش داده شده به سادگی قابل خواندن باشد.

بعضی از انواع پالس اکسیمتر ها به سیستم روشن و خاموش شدن خودکار، مجهز هستند و در صورت عدم استفاده، دستگاه به صورت خودکار، خاموش می شود و سبب کاهش میزان مصرفی منبع تغذیه می شود. همچنین برخی از آن ها دارای سیستم هشدار می باشند که این سیستم هشدار، ممکن است از ابتدا برقرار باشد یا توسط کاربر بر روی عددی مشخص، تنظیم و در صورتی که مقادیر اندازه گیری شده، نسبت به عدد تنظیم شده کمتر یا بیشتر باشد، با هشدار دستگاه، طبیعی نبودن شرایط بیمار، اعلام می شود.

انواع پالس اکسیمتر ها بنا به مکان و نوع استفاده از دستگاه، کاربرد دارند و کاربر با بررسی آن، اقدام به خرید پالس اکسیمتر موردنظر خود خواهد کرد.

بعضی از پالس اکسیمتر ها دارای قابلیت ذخیره اطلاعات و اتصال به کامپیوتر، توسط بلوتوث هستند و از طریق برنامه های مرتبط و معرفی شده توسط شرکت سازنده، امکان اشتراک گذاری اطلاعات اندازه گیری شده وجود دارد، این ویژگی جهت کنترل مداوم اکسیژن خون برای افراد تحت مراقبت، بسیار مناسب است.

توجه به معتبر بودن شرکت سازنده و وجود ضمانت جهت خدمات پس از فروش، از نکات مهمی است که لازم است پیش از خرید دستگاه، بررسی شود.

نکات قابل توجه در هنگام استفاده از پالس اکسیمتر

• تابش مستقیم نور خورشید به دستگاه پالس اکسیمتر و استفاده از آن در محیط های خیلی گرم یا خیلی سرد، موجب اختلال در عملکرد دستگاه و خطا در مقدار اندازه گیری شده می شود.
• حین اندازه گیری اکسیژن خون، بهتر است انگشت فرد، بدون حرکت باشد، از خوردن و آشامیدن پرهیز شود و حدود 30 دقیقه قبل از سنجش، از استعمال دخانیات بپرهیزد.
• اکسیژن خون را می توان از طریق انگشت دست، شست پا، بینی و لاله گوش نیز اندازه گیری کرد، اما به طور معمول توسط انگشت دست، اندازه گیری می شود و در صورتی که دستگاه به درستی بر روی ناحیه مورد نظر قرار نگیرد، نتیجه صحیح نخواهد بود. در صورت استفاده از انگشت دست، بهتر است دست فرد هم سطح با قلب قرار بگیرد، در این حالت خون مناسبی به انگشت می رسد و اندازه گیری دقیق تر خواهد بود.
• سنجش اکسیژن خون حدود 5 تا 10 ثانیه طول می کشد، اما اگر دستگاه مجهز به اندازه گیری تعداد ضربان قلب باشد، زمان بیشتری جهت اندازه گیری لازم است.
• در صورتی که دست های فرد، خیلی گرم باشد یا سرد باشد و گردش خون ضعیفی در دست و انگشت ها برقرار شود، ممکن است نتیجه با کمی خطا همراه باشد. در این شرایط بهتر است انگشت ها کمی ماساژ داده شود تا خون در آن گردش پیدا کند و کمی از سردی انگشت ها کاسته شود. همچنین اگر پوست، مرطوب باشد یا عرق بر روی دست باشد، باعث انعکاس نور می شود و بر روی نتیجه، تاثیر خواهد داشت.
• در صورتی که رنگ پوست فرد دارای رنگدانه بیشتری نسبت به یک پوست معمولی داشته باشد، ممکن است نتیجه کمی بیشتر ازمقدار واقعی نمایش داده شود.
• افراد مبتلا به سرطان ریه و نارسایی های قلبی، نسبت به سایرین دارای اکسیژن خون کمتری هستند.
• با توجه به ساختار پالس اکسیمتر ها، جهت سنجش اکسیژن خون، نور از ناخن و بافت ها عبور می کند، از این رو افرادی که ناخن های ضخیم دارند، میزان نور کمتری را از خود عبور می دهند و ممکن است نتیجه کمی کمتر از مقدار واقعی نشان داده شود.
• پولیش ناخن، لاک با رنگ های تیره، حنا و خالکوبی روی انگشت ها در مقدار اندازه گیری شده، خطا ایجاد خواهد کرد.
• وجود میدان های الکترومغناطیسی در اطراف دستگاه پالس اکسیمتر، در عملکرد آن، اختلال ایجاد می کند، از این رو در حضور دستگاه هایی مثل MRI، CT SCAN و غیره نباید از دستگاه پالس اکسیمتر استفاده شود.

تعمیر و نگهداری پالس اکسیمتر

• پالس اکسیمتر ها نباید در معرض تابش شدید نور خورشید قرار بگیرند.
• از ضربه زدن و خیس شدن دستگاه پالس اکسیمتر و گیره انگشتی آن خودداری شود و جهت پیشگیری از انتقال ویروس، همواره لازم است تمیز نگه داشته شوند. در ضمن از قرار دادن سنسور های پالس اکسیمتر در آب و محلول های پاک کننده به منظور استریل آن، خودداری شود. درصورتی که سنسور دستگاه آسیب ببیند، لازم است پروب از دستگاه جدا شود.
• نسبت به باتری و میزان شارژ دستگاه های پالس اکسیمتر، توجه ویژه ای لازم است چون این دستگاه در بخش های ویژه بیمارستانی و در افراد مبتلا به بیماری های خاص استفاده می شود.
• در مدل های رو میزی که در بخش بیماران بستری وجود دارند، کابل ها به گونه ای قرار داده شود که کشیده نشوند و به نحوی قرار گیرند که با حرکت ناگهانی بیمار، آسیب نبینند. در ضمن قسمتی از دستگاه های پالس اکسیمتر که انگشت فرد، در آن قرار می گیرد، بهتر است پس از هر بار استفاده، ضد عفونی شود و پیش از ضد عفونی کردن، پروب از صفحه نمایشگر جدا شود.
• اگر مکانی که در آن از پالس اکسیمتر استفاده می شود، پر نوسان باشد، جهت جلوگیری از صدمه به برد منبع تغذیه، بهتر است از UPS استفاده شود. در نهایت کالیبراسیون اصولی و به موقع، موجب عملکرد درست دستگاه خواهد شد.

کاربرد پالس اکسیمتر

• سنجش میزان اکسیژن خون در منزل، مراکز درمانی و محیط های پر رفت و آمد
• تشخیص سلامت کودک
• بررسی میزان اکسیژن خون و تشخیص احتمال ابتلای فرد به کرونا
• جهت بررسی آمادگی و توانایی فرد برای فعالیت های بدنی
• بررسی تاثیر دارو های ریه بر روی فرد
• تشخیص بیماری های تاثیر گذار بر روی سطح اکسیژن مانند سرطان ریه، کم خونی، حمله و نارسایی قلبی و غیره
• بررسی نیاز یا عدم نیاز فرد به تنفس مصنوعی و استفاده از دستگاه ونتیلاتور
• سنجش اکسیژن رسانی بدن بیمار در طول خواب، توسط پزشک
• نظارت بر میزان اکسیژن خون بیمار در زمان های قبل، حین و بعد از عمل جراحی

وضعیت درصد اشباع اکسیژن خون طبیعی در بدن

سطح اکسیژن خون طبیعی در افراد بالای 18 سال، بر حسب درصد، 95 تا 98 می باشد. درصد خطای دستگاه های پالس اکسیمتر که یکی از انواع تجهیزات پزشکی سنجشی می باشند، حدود 2 درصد است. یعنی اگر درصد اشباع اکسیژن خون فردی، 92 گزارش شده باشد، میزان واقعی آن در محدوده 90 تا 94 خواهد بود. معمولا درصد اشباع اکسیژن 90 به بالا برای حفظ سلامت بدن، نیاز است و در صورتی که میزان اکسیژن خون فردی، کمتر از 90 درصد باشد، نیاز به بررسی، مراجعه به پزشک، علت یابی و درمان می باشد.

به طور معمول در صورت تکرار سنجش و عدم بالا رفتن اکسیژن خون، با تجویز پزشک، استفاده از دستگاه های کمک تنفسی پیشنهاد می شود.

برند های دستگاه پالس اکسیمتر

دستگاه پالس اکسیمتر از پرکاربردترین تجهیزات پزشکی سنجشی می باشد که در قسمت مراقبت های ویژه بیمارستان، مطب ها، کلینیک، اورژانس و غیره کاربرد دارد و کیفیت و دقت آن بسیار حائز اهمیت است. برند های معتبر اکسیژن سنج خون ارائه شده در فامکو عبارت اند از:

• اکسیژن سنج خون چویسمد ساخت چین
• اکسیژن سنج خون کریتیو مدیکال ساخت چین
• اکسیژن سنج خون بیورر آلمان
• اکسیژن سنج خون جامپر ساخت چین
• اکسیژن سنج خون بریسک آلمان
• اکسیژن سنج خون ولکس ساخت چین
• اکسیژن سنج خون ریشتر آلمان
• اکسیژن سنج خون زیکلاس مد ساخت چین
• اکسیژن سنج خون یونکر یا یانکر ساخت چین
• اکسیژن سنج خون بیولایت ساخت چین
• اکسیژن سنج خون کره جنوبی