مشخصات فنی لوله بدون درز (مانیسمان)

لوله های مانیسمان یا بدون درز هیچ گونه درز جوشی بر روی خود ندارند. روی سطوح لوله مانیسمان از یک لایه پوشش لاکی استفاده می شود که در صورت نیاز به گالوانیزه کردن، استفاده از عملیات سند بلاست (شن زنی) روی سطوح ضروری می شود. اولین شخصی که ایده تولید لوله بدون درز را در ذهن خود پروراند فردی به نام مانیسمان در سال 1886 در کشور آلمان بود.

همانطور که گفته شد لوله مانیسمان یا بدون درز به هیچ گونه جوشکاری احتیاج ندارد و همین امر سبب افزایش مقاومت این لوله خصوصا مقاومت در برابر خوردگی می شود. لوله مانیسمان مقاومت مکانیکی بالایی هم دارد و فشار بیشتری را نسبت به لوله های دارای درز جوش تحمل می کند. لازم به ذکر است که لوله های مانیسمان با دیواره ضخیم تر، مقاومت حرارتی بالاتری دارند.

لوله های درزدار (Welded Pipe) از طریق جوشکاری ورق فولادی تولید می شود، به همین دلیل این لوله ها توانایی رفع نیاز در صنایع با فشار بالا مانند صنایع پالایشگاهی، انتقال نفت و گاز، سیلندرهای هیدرولیک، مبدل های حرارتی، دیگ های بخار و بویلرها و صنایع خودروسازی را ندارند. لذا در بخش های فشار بالای صنعت از لوله‌ های بدون درز استفاده می شود. این لوله به دلیل نداشتن درز جوش که بهترین مکان برای ایجاد نشت، خوردگی و ترک محسوب می شود، در برابر فشار مقاومت بالایی از خود نشان می دهد.

استفاده از این لوله ها برای تولید برخی قطعات، فرآیند طراحی و ساخت آنها را ساده تر و سریع تر می کند. همچنین در استفاده از بسیاری از مواد و متریال مورد نیاز برای ساخت آنها نیز صرفه جویی می شود. این لوله ها حتی در فرآیند های جوشکاری، فلنجینگ و خمش هم مورد تایید هستند. شما می توانید لوله های مانیسمان را در اشکال مختلفی از سطح مقطع ها مشاهده کنید. در واقع این لوله ها به دو گروه لوله های دایره ای و لوله های شکل خاص تقسیم می شوند.

معمولا لوله های فولادی دایره ای شکل، حجم بیشتری از انتقال سیالات را نسبت به لوله های فولادی دیگر پشتیبانی می کنند. به عبارت ساده تر، می توان سیال بیشتری را با استفاده از لوله های فولادی دایره ای جابجا کرد. به همین دلیل هم هست که برخی از انواع لوله های بدون درز به صورت گرد ساخته می شوند. اما لوله های چهار گوش یا مستطیلی مانیسمان هم ویژگی های خاص خودشان را دارند.

این لوله ها در شرایط خمش استحکام بالایی از خود نشان می دهند. همچنین از لوله های مستطیلی یا مربع بدون درز در قطعات و تجهیزات مختلف ماشین آلات صنعتی، کشاورزی، مبلمان استنلس استیل و غیره هم استفاده می شود. در واقع لوله های مانیسمان شکل خاص، اینرسی و مدول مقطع (ویژگی هندسی خاص برای محاسبه خمش) بیشتری دارند.

در نتیجه می توانند مقاوت خمشی و پیچشی بیشتری هم از خود نشان دهند و همین مسئله تاثیر زیادی در کاهش وزن این لوله های استیل بدون درز خواهد داشت. لوله فولادی بدون درز یا مانیسمان یک لوله همه منظوره است که در بسیاری از مصارف تولیدی، تجاری، صنعتی و عمومی مورد استفاده قرار می گیرد.

لوله هایی که به استحکام و مقاومت بالا معروف هستند، معمولا در برخی از ویژگی ها با هم مشترک اند. یکی از این ویژگی ها مواد به کار رفته در ساخت لوله ها یا متریال آنهاست. لوله های مانیسمان معمولا بر اساس متریال و میزان ضخامت در دو دسته بندی کلی قرار می گیرند:

• استنلس استیل
• آستینتی - فریتی (که با عنوان لوله های دوبل و فوق دوبل شناخته می شوند.)

به طور کلی، لوله های بدون درز یا مانیسمان طوری ساخته می شوند که فشار و حرارت بالا، تاثیر زیادی در خواص مکانیکی آنها نداشته باشد. درجه بندی مقاومت دمای این لوله ها با توجه به محیط و نوع کاربری آن متفاوت است. با در نظر گرفتن موارد عنوان شده در جدول زیر می توانید آشنایی بیشتری نسبت به محدوده های دمایی لوله های مانیسمان پیدا کنید.

با توجه به این که میزان سیلیکون و آلومینیوم به کار رفته در آلیاژ این لوله ها مقدار قابل توجهی است. لذا می توان گفت که لوله های مانیسمان دارای مقاومت مناسبی در برابر بخار داغ، ذوب، آلاینده های هوای محیط و غیره، دارند. دسته بندی کلی این لوله در دو گروه لوله های بدن درز سرد و گرم قرار می باشند. کیفیت بالای این لوله یکی از دلایل مهم تایید آن توسط استانداردهای صنعتی و معبتر دنیاست.

لوله های بدون درز طبق استاندارد متریالی ASTM A106 و ASTM A53 و Gr B API 5L تولید شده و همچنین استاندارد ابعادی لوله مانیسمان ASME B36.10 و ASME B36.19 می باشد. ASME B 36.10 برای لوله های Carbon Steel و ASME B 36.19 برای لوله های Stainless Steel به کار برده می شوند. سایز لوله های فولادی بدون درز از ⅛ اینچ (قطر خارجی 10.3 میلیمتر) تا 24 اینچ (قطر خارجی 610.4 میلیمتر) می باشد.

برای بیان ضخامت لوله های بدون درز یا مانیسمان از رده (Schedule) یا روش وزنی استفاده می شود که شامل رده 10، 20، 30، 40، 60، 80، 120، 160 و یا رده STD ،XS و XXS می شوند. این نمادها هر کدام نشان دهنده یک ویژگی خاص هستند. به طور کلی هر یک از آنها را می توان به این صورت معنی کرد که:

• STD به معنی Standard (استاندارد) می باشد.
• XS به معنی Extra Strong (سنگین) می باشد.
• XXS به معنی Double Extra Strong (فوق سنگین) می باشد.

* اعداد بر اساس درصد می باشند.

لوله بدون درز کربن استیل API5L

از این لوله های بدون درز بیشتر برای خطوط انتقال نفت و گاز و گاز ترش استفاده می شود.

انواع لوله بدون درز API 5L

API 5L PSL1 و API 5L PSL2 می باشد که دارای گرید های زیر هستند:

• گرید BR
• گرید X42R
• گرید BN
• گرید X42N
• گرید X46N
• گرید X52N
• گرید X56N
• گرید X60N
• گرید BQ

لوله کربن استیل بدون درز A106

این لوله های بدون درز طبق استاندارد ASTM A106 یا ASME SA106 ساخته می شوند و در محیط هایی مورد استفاده قرار می گیرند که دما و فشار سیال بالا باشد. بیشترین کاربرد این نوع از لوله های مانیسمان در صنعت پتروشیمی، پالایشگاه و ساختمان می باشد.

انواع لوله مانیسمان A106

• لوله کربن استیل بدون درز ASTM A106 Gr A - لوله فولادی مانیسمان A106 گرید A: این لوله حدود 0.25 درصد کربن دارد.
• لوله کربن استیل بدون درز ASTM A106 Gr B - لوله فولادی مانیسمان A106 گرید B: پرکابردترین گرید لوله مانیسمان A106 است و دارای حدود 0.3 درصد کربن می باشد. این لوله ها استحکام بیشتری دارند. جوش پذیر هستند و الزامات محیط خورنده را دارند. (NACE)
• لوله کربن استیل بدون درز ASTM A106 Gr C - لوله فولادی مانیسمان A106 گرید C: این لوله ها دارای 0.35 درصد کربن می باشد. ترد بوده و دارای کمترین کاربرد در صنعت می باشند.

لوله کربن استیل بدون درز ASTM A53

لوله هایی که طبق استاندارد ASTM A53 تولید می شوند برای انتقال سیالاتی مانند آب، گاز، بخار با دما و فشار پایین کاربرد دارد.

انواع لوله مانیسمان A53

گرید بندی لوله های بدون درز مانیسمان با توجه موارد مختلفی انجام می شود که یکی از مهم ترین آنها استاندارد است. لوله های مانیسمان A53 از انواع لوله های ASTM هستند که در گرید ها و انواع مختلفی ارائه می شوند. لوله های A53 نوع S لوله های نسبتا پر کاربردی هستند که در صنایع مختلف از جمله صنایع سنگین می توان از آنها استفاده کرد. لوله های درزدار نوع S دارای دو گرید به ترتیب زیر هستند:

• لوله کربن استیل بدون درز ASTM A53 Type S GR A - لوله فولادی مانیسمان A53 نوع S گرید A
• لوله کربن استیل بدون درز ASTM A53 Type S GR B - لوله فولادی مانیسمان A53 نوع S گرید B

از بین این دو گزینه معمولا گرید B محبوبیت بیشتری در میان صنعتگران دارد و بیشتر در صنایع نفت و گاز مورد استفاده قرار می گیرد. لوله مانیسمان A53 در واقع لوله اسمی تیره رنگ بدون درزی است که بسیاری از فرآیند ها، از جمله سیم پیچی، خمشی، فلنجینگ و غیره را پشتیبانی می کند. با این حال در مجموع می توان گفت که لوله درزدار A53 برای مصارفی که دارای دما و فشار کم یا متوسطی هستند، مناسب ترین گزینه بشمار می آید.

لوله بدون درز داخلی یا لوله مانیسمان ایرانی

تولید لوله های درزدار نسبت به انواع لوله های دیگر کمی متفاوت است. در واقع این لوله ها با روش های خاصی تولید می شوند که کارخانه های داخلی زیادی تجهیزات و امکانات لازم برای تولید این لوله های پر کاربرد را ندارند. طوری که می توان گفت که حداکثر هفت کارخانه بزرگ فولاد در کشور وجود دارد که جزء تولیدکنندگان مانیسمان در ایران هستند و توانایی تولید این لوله را دارند. لوله های بدون درز در ایران حداکثر تا سایز 6 اینچ تولید می شوند. از جمله تولید کنندگان عمده لوله های مانیسمان داخلی می توان به گروه ملی فولاد اهواز و شرکت دقیق کاوه ایرانیان اشاره کرد.

لوله بدون درز خارجی یا لوله مانیسمان خارجی

تولید لوله های بدون درز تنها محدود به یک منطقه نبوده و در بخش ها و کشور های مختلفی از دنیا ساخته می شوند. با وجود این که این لوله ها ساختار و روش تولید یکسانی دارند اما از لحاظ کیفیت، ضخامت، استحکام و غیره، می توانند درجات مختلفی داشته باشند. انواع لوله های بدون درزی که در خارج از ایران و در سایزهای مختلف تولید می شوند جزء موارد زیر هستند:

• لوله مانیسمان اروپایی
• لوله مانیسمان روسی
• لوله مانیسمان اکراینی
• لوله مانیسمان رومانیایی
• لوله مانیسمان چینی
• لوله مانیسمان ژاپنی
• لوله مانیسمان کره ای

انواع لوله مانیسمان

با وجود این که ساختار کلی لوله های بدون درز در موارد مختلف، تقریبا یکسان است اما روش های تولید این لوله ها به گونه ای هستند که نقش مهمی را در تعیین نوع کاربری و عملکرد آنها ایفا می کنند. هر یک از تکنیک های تولید این لوله ها با دیگری فرق دارد و هر کدام از آنها نیز ویژگی های خاص خوشان را دارد. بنابراین پیشنهاد می کنیم که خلاصه اطلاعات جمع آوری شده توسط کارشناسان فامکو، که در ادامه ارائه شده است را هم مطالعه نمایید تا با توجه به این اطلاعات و نیازی که دارید، انتخاب مناسب تری داشته باشید.

• لوله های فولادی بدون درز نورد گرم

لوله های مانیسمان نورد گرم معمولا برای شرایطی مناسب هستند که نیاز به دیوار ضخیم و استحکام بالا وجود داشته باشد. لوله بدون درز نورد گرم همیشه در دمایی بالاتر از تبلور مجدد لوله ساخته می شود. این لوله ها خواص مکانیکی خوبی دارند و دارای کالیبر بزرگ تری هم هستند. یکی از روش های تولید لوله بدون درز که می توان آن را زیر مجموعه از نورد گرم دانست روش اکستروژن است. به طور معمول قطر بیرونی لوله های مانیسمان نورد گرم، حداقل 3.2 سانتی متر و ضخامت دیواره های آنها نیز بین 0.25 تا 7.5 سانتی متر می باشد.

• لوله مانیسمان نورد سرد

در میان لوله های بدون درز، لوله های نورد سرد دارای دقت بالا، ابعاد دقیق و پرداخت سطح خوب هستند. این لوله ها معمولا در ماشین آلات و تجهیزات هیدرولیک مورد استفاده قرار می گیرند. در فرآیند ساخت نورد سرد، لوله های مانیسمان با استفاده از روش هایی مثل کشش سرد و خمش سرد، ساخته می شوند. لوله های فولادی مانیسمان با توجه به کاربردهایی که دارند به نام هایی دیگر هم شناخته می شوند. مثل لوله های فولادی:

• آلیاژی
• دیگ فشار قوی
• نفتی
• ضد زنگ

این لوله ها دارای ساختار کربنی و دیواره های نازک هستند. لوله های مانیسمان نورد سرد معمولا دارای حداکثر قطر 0.6 سانتی متر و ضخامت دیواره 0.025 سانتی متر هستند. سرعت قالب گیری در این لوله ها بیشتر از لوله های دیگر است، در نتیجه بهره وری آنها نیز بیشتر خواهد بود. شرایط شکل پذیری این لوله ها به گونه ای است که سطح مقطع آنها را می توان به صورت اشکال خاصی مثل چندضلعی، ستاره، مربع و غیره درآورد.

فرآیند های نورد سرد تاثیر زیادی در انعطاف و شکل پذیری لوله دارند. در نتیجه استحکام تسلیم فولاد در این لوله ها نیز افزایش پیدا می کند. این فرآیند ها قابلیت تصفیه ساختار ریخته گری لوله های فولادی را دارند و می توانند عیوب و نواقص زیر ساختی آنها را نیز برطرف کنند. در این حالت ساختار محصولات تولیدی فشرده شده و در نهایت خواص مکانیکی آنها افزایش پیدا می کند. نکته جالب توجه درباره لوله های نورد سرد که در ابتدای متن هم به آن اشاره شد این است که دقت ابعادی این لوله ها بیشتر از لوله های استیل نورد گرم است.

لوله گوشتدار

یکی از انواع لوله های مانیسمان لوله گوشتدار یا لوله ضخیم می باشند. این لوله ها ضخامت بسیار بیشتری نسبت به لوله های مانیسمان معمولی دارند، در واقع این ویژگی مهم ترین و بزرگ ترین تفاوت بین لوله گوشتدار با لوله مانیسمان معمولی است. همچنین به دلیل وزن سنگینی که دارند برای انتقال سیالات دارای فشار بالا مناسب هستند. ضخامت لوله گوشتدار معمولا از 0.2 سانتی متر به بالا و طول شاخه آنها نیز به طور معمول ۶ متر می باشد. این لوله ها با توجه به ضخامتی که دارند، به نوعی از مجموعه لوله های نورد گرم بدون درز، در نظر گرفته می شوند. این لوله ها معمولا به عنوان لوله های بلنک، لوله های فشار و لوله های صنعتی تو خالی مورد استفاده قرار می گیرند.

کاربرد لوله های گوشتدار

لوله های ضخیم بار برای سیستم ها و جک های هیدرولیک، پنوماتیک، لوله های فشار قوی و جهت قطعات خودروسازی مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین این لوله ها گزینه های بسیار مناسبی در استفاده به عنوان لوله های حفاری نفت، لوله ترک نفت، بلبرینگ، خودرو سازی، تراکتور سازی و غیره، هستند.

ساختار لوله بدون درز

لوله های مانیسمان یا بدون درز لوله های فولادی مقاوم و پرکاربردی هستند که با روش سوراخ شدن تولید می شوند.

با توجه به این که این لوله ها به نوعی دارای طراحی بدون جوش هستند، بنابراین ساختار آنها نیز باید طوری باشد که امنیت و حفاظت بالایی داشته باشد. پوشش ها و متریال بکار رفته در ساختار لوله مانیسمان پیچیدگی زیادی ندارد و در حالت کلی شامل موارد زیر می شود:

• باند فیوژن اپوکسی
• چسب کوپلیمری
• پلی اتیلن

روش تولید لوله مانیسمان

تولید لوله های مانیسمان نیاز به تخصص و تجهیزات ویژه ای دارد. چرا که این لوله ها طراحی و ساختار متفاوتی نسبت به لوله های فولادی دیگر دارند. از این رو می توان گفت که دلیل این که در سطح کشور هم تعداد محدودی از تولید کننده های لوله های مانیسمان وجود دارد، تقریبا همین است. فرآیند تولید لوله های بدون درز با توجه به نورد گرم یا سرد بودن آنها متفاوت است.

با این حال اما اگر بخواهیم یک تصویر کلی از این فرآیند ساخت بسازیم این طور می توان توضیح داد که این فرآیند ساخت طی پردازش در چند مرحله اتفاق می افتد:

• اکستروژن داغ می شود.
• حفره های لوله با استفاده از اکستروژن و بیلت ها، روی آنها ایجاد می شوند.
• مراحل تراش لوله انجام می شود.
• خنک سازی لوله با آب یا هوا صورت می گیرد.
• ضخامت دیواره لوله مشخص شده و یکنواختی آن کنترل می شود.
• محصول نهایی ماشین کاری شده و میزان استحکام آن هم افزایش پیدا می کند.
• در آخر کنترل کیفیت و بازرسی نهایی انجام شده و لوله مانیسمان تولیدی آماده عرضه به بازار می شود.

این موارد مراحلی بودند که برای ساخت لوله بدون درز در هر سطح و کیفیتی باید اجرا شوند و به گونه ای ساختار کلی آنها را تشکیل می دهند. اما این لوله ها انواع مختلفی دارند که هر یک از آنها نیز روش های خاصی برای ساخت لوله بدون درز نوع خود دارند. مراحل ساخت انواع لوله های مانیسمان به شرح زیر می باشد:

روش تولید لوله بدون درز نورد گرم

در روش نورد گرم، لوله آماده شده در یک سیلندر اکستروژن بسته قرار می گیرد. پس از آن میله ای همراه با میله اکستروژن از داخل لوله عبور داده شده و میله اکستروژن را خارج می کند. در این روش لوله های فولادی بدون درز با قطر کم تر تولید می شود. به طور کلی اگر بخواهیم روش های تولید لوله مانیسمان نورد گرم را به ترتیب و خیلی ساده معرفی کنیم، می توان گفت که لوله بدون درز نورد گرم طی مراحل زیر ساخته می شود:

• آماده سازی و بازرسی لوله
• گرمایش
• سوراخ کردن
• نورد لوله
• حرارت دهی مجدد
• کاهش میزان کشش یا کاهش قطر لوله
• عملیات حرارتی
• صاف کردن لوله
• تکمیل و اتمام مراحل
• بازرسی نهایی

روش تولید لوله بدون درز نورد سرد

تولید لوله مانیسمان به روش نورد سرد هم تقریبا مشابه نورد گرم است و تنها در برخی مراحل تکمیلی با یکدیگر فرق دارند. ساخت لوله بدون درز نورد سرد طی مراحل زیر انجام می شود:

• آماده کردن لوله گرد
• حرارت دادن
• ایجاد حفره داخل لوله
• هدینگ
• بازپخت
• فرآیند ترش کردن
• روغن کاری
• اعمال چند گذر سرد به صورت کشیده شده
• خالی کردن لوله
• حرارت دادن
• صاف کردن
• تست هیدرواستاتیک
• کد گذاری
• انبار و انتقال
• ژنراتور
• ایستگاه های کمپرسور

کنترل کیفیت لوله مانیسمان

مراحل بازرسی و کنترل کیفیت لوله های بدون درز همزمان با مراحل تولید و تکمیل این لوله ها انجام می پذیرند.

در این مراحل تست ها و آزمایشات زیادی انجام می شود که بر اساس آنها می توان نتیجه گرفت، لوله بدون درز تولید شده، تا چه حد مقاوم، کاربردی و استاندارد است. به همین دلیل گروه فنی هایپر صنعت فامکو اطلاعاتی را درباره مراحل کنترل کیفیت لوله بدون درز آماده کرده است که به شرح زیر می باشند:

• تست اولتراسونیک لوله مانیسمان: بررسی های اولتراسونیک لوله های بدون درز معمولا برای تشخیص نواقص و آسیب های لوله بوده و در حین تولید انجام می شوند. همچنین در این تست ابعاد لوله ها نیز کنترل می شود تا در صورت مغایرت با ابعاد استاندارد ارائه شده، از مجموعه لوله های تولید شده حذف شوند.
• تست غیر مخرب: بررسی غیر مخرب یا NDT یکی از کاربردی ترین روش های کنترل کیفیت برای بازرسی خطوط لوله است. در این آزمایش، بدون این که آسیبی به لوله، خطوط و عملکرد آن وارد شود، لوله مانیسمان و ویژگی های مواد به کار رفته در آن مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.

در بررسی NDT تغییرات دمایی، صدای لوله، خاصیت مغناطیسی، ساختار داخلی و ویژگی های ظاهری لوله بدون درز چک می شود. روش هایی که برای بازرسی لوله بدون درز در روش تست غیر مخرب استفاده می شوند، عبارتند از:

1. بازرسی چشمی (VT)
2. اولتراسونیک (UT)
3. رادیوگرافی (RT)
4. هیدرواستاتیک

با استفاده از این روش ها موارد زیادی از جمله خواص مکانیکی لوله مانیسمان ارزیابی می شود. این تست ها همگی در سنجش میزان برآورده کردن الزامات استاندارد، تاثیر زیادی دارند. تست هیدرواستاتیکی که در این بررسی انجام می شود، به نوعی تست خواص مکانیکی لوله بدون درز است و شامل بررسی مواردی چون استحکام کششی، استحکام تسلیم، ازدیاد طول، انرژی ضربه و غیره، می شود.

تست دیگری که در مرحله بررسی غیر مخرب روی لوله های بدون درز انجام می شود، تست عملکرد است. این تست دارای مراحلی همچون صاف کردن، شعله ور شدن، هیدرواستاتیک، تست پیچش، تست خمش سرد و تست سوراخ می باشد. این روش های تست و بررسی بر اساس استانداردها و ویژگی های هر لوله بدون درز انجام می شود و ممکن است در برخی موارد با یکدیگر تفاوت داشته باشند.

• تست نشت شار مغناطیسی: این آزمایش بر اساس ویژگی ها و تغییرات مغناطیسی لوله مانیسمان انجام می شود. نشتی مغناطیسی زمانی اتفاق می افتد که ماده های فرومغناطیسی شروع به مغناطیسی شدن می کنند و در نهایت میدان مغناطیسی ایجاد می کنند که دچار نشتی شار شده است. با استفاده از کالیبراسیون بزرگی که در این تست استفاده می شود و اندازه گیری شار مغناطیسی، می توان نتیجه گرفت که آیا لوله دچار آسیب شده یا خیر.

اندازه گیری شار مغناطیسی از طریق دو روش بازرسی ذرات مغناطیسی و اندازه گیری میدان مغناطیسی انجام می شود. با وجود این که روش اول نیاز به تجهیزات ویژه ای دارد اما بسیار ساده است. روش دوم اما هم تجهیزات زیادی لازم دارد و هم هزینه بالا و پیچیدگی های زیادی دارد. با این حال می توان با استفاده از سنسور های هوشمند، بررسی های مربوط به این تست را ارزیابی و تکمیل کرد.

• تست جریان گردابی: بررسی به روش جریان گردابی، بخش زیادی از آزمایش های مربوط به کنترل کیفیت لوله بدون درز را دربر می گیرد. تئوری انجام این تست بر اساس القای الکترومغناطیسی شکل گرفته است، بنابراین قدرت تشخیص بالایی دارد. ابزار های تست جریان گردابی حتی برای تست صدای لوله مانیسمان هم استفاده می شوند، پس استفاده از ابزار آزمایش جریان گردابی محدود به لوله های بدون درز نبوده و در کنترل کیفیت لوله های فولادی دیگر هم می شود سراغ آن رفت. این تست معمولا جهت بررسی سطح ایمنی لوله انجام می شود و در این راه از بررسی های پروب کوچک و دو پروب استفاده می کند.
• تست خواص مکانیکی: کیفیت لوله بدون درز بعد از تغییر شکل، تراشکاری، برش و سایر پردازش های دیگر، به میزان سختی آن بستگی دارد. پس همه لوله های مانیسمان احتیاج به تست سختی یا تست خواص مکانیکی دارند. تست خواص مکانیکی لوله مانیسمان دو روش مجزا دارد:
  • تست کشش
  • تست سختی

در تست کشش یک نمونه لوله فولادی بدون درز انتخاب شده و تا زمانی روی دستگاه مخصوص کشیده می شود که بشکند. در این حالت استحکام کششی، تسلیم و میزان کشیدگی آن محاسبه می شود. آزمایش کشش یکی از رایج ترین روش های تست خواص مکانیکی لوله های فولاد مانیسمان می باشد. اهمیت این روش آنقدر زیاد است که تقریبا تمام تجهیزات فلزی نیاز به انجام آن دارند.

آزمایش به روش بررسی سختی هم به این صورت است که با استفاده یک جسم فرو رفته و فشار آن بر سطح لوله انتخابی، میزان سختی آن سنجیده می شود. این روش ساده ترین و راحت ترین روش تست خواص مکانیکی است. نتایج بدست آمده از هر دو تست کششی و سختی معمولا به این صورت هستند که مقادیر مشابه و نزدیک به هم دارند.

ابعاد لوله بدون درز

لوله های مانیسمان از لحاظ طراحی و ساخت ابعاد مختلفی دارند. این تفاوت در ابعاد به موارد مختلفی از جمله کاربری و استانداردهای ساخت لوله برمی گردد. به طور معمولا حداقل ضخامت لوله های بدون درز 0.25 سانتی متر است و طول آن نیز بسته به کاربردی که دارد متغیر است.

مولفه هایی که در اندازه گیری لوله های مانیسمان موثر هستند و شما هم در موارد زیادی با آنها برخورد داشته اید، به شرح زیر می باشند:

• قطر بیرونی
• ضخامت دیواره
• اندازه اسمی

موارد زیادی از طریق اندازه گیری این مولفه ها مشخص می شوند. مواردی مثل فشار قابل تحمل برای لوله، وزن لوله و طول آن از جمله مسائلی هستند که اندازه گیری این مولفه ها تاثیر زیادی بر روی آنها دارند. معمولا برای اندازه گیری ضخامت دیواره لوله مانیسمان از عبارت رده لوله در بازار های صنعتی استفاده می شود.

قطر بیرونی لوله مانیسمان مولفه دیگری است که در طراحی این لوله ها به آن توجه می شود. احتمالا نام قطر اسمی به گوشتان خورده باشد. این واژه پارامتر رایجی است که در بسیاری از صنایع و لوله های فولادی از آن استفاده می شود. نکته جالب این است که به میانگین قطر داخلی و خارجی، قطر اسمی می گویند و نماد آن را به صورت DN نمایش می دهند. تمام پارامترهای معرفی شده دارای فرمول ویژه ای هستند که مقدار آنها را به صورت دقیق مشخص می کنند. هر یک از مولفه های معرفی شده به روش های زیر محاسبه می شوند.

• فرمول ضخامت لوله بدون درز

ضخامت لوله = فشار اجرایی / فشار مجاز * 1000

• فرمول قطر اسمی لوله بدون درز

قطر اسمی لوله = اندازه اسمی لوله * 25

• فرمول اندازه اسمی لوله بدون درز

اندازه اسمی لوله = قطر اسمی / 25

اطلاعات لوله مانیسمان

اطلاعات درج شده بر روی لوله های مانیسمان، به عنوان مشخصات ایمنی و لجستیکی لوله ها در نظر گرفته می شوند. این کدها و اعدادی که در انتها روی لوله بدون درز ثبت می شوند، در شناسایی لوله ها برای مواردی همچون دسته بندی در انبار و یا اجرای پروژه های صنعتی و ساختمانی بسیار موثر هستند و روند کار را با مشکلات کمتری مواجه می کنند.

فرآیندی که طی آن اطلاعاتی در مورد لوله مانیسمان تولید شده بر روی آن ثبت می شود، به عنوان مرحله کد گذاری یا کدینگ لوله در نظر گرفته می شود. اطلاعات درج شده بر روی لوله های بدون درز هنگام تولید، شامل موارد زیر می شوند:

• برند و نام تجاری
• مشخصات اولیه
• درجه بندی لوله
• روش ساخت
• ضخامت دیواره لوله
• طول
• تاریخ تولید
• کد ساخت
• کد گرمایش

کاربردهای لوله مانیسمان

از این لوله ها برای انتقال و توزیع سیالاتی مانند نفت، گاز، بخار و غیره همچنین در ساخت مبدل های حرارتی و مخازن تحت فشار و لوله‎ کشی ساختمانی و تاًسیسات، لوله کشی گاز، آتش نشانی، صنایع غذایی و دارویی و برج‌ های خطوط انتقال برق استفاده می شود.

قیمت لوله های مانیسمان نسبت به سایر لوله‌ ها بالاتر است ولی با توجه به ویژگی هایی که بیان شد، این نوع لوله‌ ها دارای طول عمر مفیدتری نسبت به انواع دیگر لوله هستند. کاربرد لوله های مانیسمان محدود به یک صنعت یا قشر خاص نمی شود و می توان در صنایع مختلفی از آنها استفاده کرد. معمولاً A106 برای دماها و فشارهای بالا کاربرد دارد. A179 که کم کربن است در مبدل های حرارتی و کندانسورها استفاده می شود و A192 برای دیگ های بخار مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله کاربرد هایی که می توان برای لوله های بدون درز معرفی کرد، عبارتند از:

• ابزار دقیق

از لوله های مانیسمان می توان در تجهیزات ابزار دقیق بخش های مختلفی از جمله مواد شیمیایی، نفت و گاز، سیستم های آنالیز، ابزارهای اندازه گیری و مدارهای هیدرولیک، استفاده کرد.

• دیگ بخار

در این کاربری از لوله های بدون درز در نیروگاه های تولید برق، بخاری ها و سوپر هیتر ها، تجهیزات هسته ای، لوله کشی NSS، تجهیزات و مبدل های حرارتی (بصورت U، خم یا مستقیم) و ابزار کلاس کیفیت استفاده کرد.

• کوره

استفاده در کوره های صنعتی، محیط هایی با درجه حرارت و خوردگی بالا و کارکرد به عنوان لوله های انتقال ساخته شده بر پایه نیکل، نیز از دیگر کاربردهای لوله های بدون درز محسوب می شوند.

• مبدل حرارتی

لوله های مانیسمان به عنوان لوله های کاربردی در پالایشگاه ها، صنایع پروشیمی، دارویی، کود و صنایع غذایی شناخته شده و مورد استفاده قرار می گیرند.

• نفت و گاز

لوله های بدون درز لوله هایی مقاوم برای انتقال، پالایش و استخراج نفت و گاز در محیط هایی دریایی و غیر دریایی هستند. این لوله ها مناسب ترین گزینه برای مقاومت در شرایط این محیط ها، با دما، فشار و خوردگی بالای این صنعت می باشند.

• مکانیکی

لوله های مانیسمان برای فعالیت های مکانیکی، تراش و ماشینکاری و استفاده به جای برخی میله ها در ماشین آلات هم گزینه مناسبی بشمار می آیند.

• هوا فضا

صنایع هوا نوردی لوله های بدون درز را برای بسیاری از تجهیزات خود که نیازمند سختی و مقاومت بالایی هستند، استفاده می کنند. با تمام این موارد اما کاربرد لوله های مانیسمان فقط مختص صنایع نبوده و در بسیاری از مصارف عمومی هم می شود از آنها استفاده کرد. از این لوله ها می توان برای انجام موارد زیر کمک گرفت:

• انتقال و توزیع سیالاتی مانند نفت، گاز، بخار و غیره
• ساخت مبدل های حرارتی و مخازن تحت فشار
• لوله‎ کشی ساختمانی و تاًسیسات
• لوله کشی گاز
• آتش نشانی
• صنایع غذایی و دارویی
• برج‌ های خطوط انتقال برق
• گلخانه ها
• تولید و انتقال برق
• کارخانجات
• ساخت ماشین آلات
• ابزار صنعت خودرو
• صنعت هسته ای
• کشتی سازی
• صنایع تبدیلی
• انتقال زغال سنگ
• تجهیزات دریایی
• بیوتکنولوژی
• اسکلت دوچرخه
• انتقال آب
• شفت های انتقال در خودرو
• حلقه های بلبرینگ

مزایای لوله مانیسمان

لوله های بدون درز یا SMLS از طریق کشیده شدن یک شمش در یک لوله سوراخ کننده جهت ایجاد یک لوله تو خالی بدون درز یا جوش ساخته می شوند. بنابراین یکی از مزیت های این لوله ها می تواند این باشد که برای خم شدن و فلنچینگ مناسب هستند. اما مهم ترین مزیت این لوله ها افزایش توانایی و استحکام بالا در آنهاست.

این ویژگی باعث می شود که بتوان از یک لوله بدون درز در مصارف تحت فشار مختلفی استفاده کرد، بدون آن که نگران آسیب یا ترکیدگی آن بود. برخی از صنعتگران از مزیت منعطف بودن این لوله های انتقال استفاده کرده و توانسته اند بعضی از لوله های مانیسمان تولیدی خود را به شکل رزوه دار یا شیاردار بسازند. البته لوله بدون درز یا مانیسمان مزیت های دیگری هم دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم:

• بدون درز: اصلی ترین مزیتی که لوله مانیسمان را از دیگر لوله ها جدا کرده و آنها را منحصر بفرد می کند، بدون جوش بودن آن است. با توجه به این ویژگی دیگر هیچ نقطه ضعیف و آسیب پذیری در این لوله وجود ندارد.
• مقاومت بالا: لوله فولادی مانیسمان وقتی در معرض فشار و دمای بالا قرار می گیرد، برای مدت زمان کوتاه و حتی بلند قادر به حفظ خواص مکانیکی خود خواهد بود. همچنین این لوله ها مقاومت زیادی هم در برخورد با مواد خورنده مانند نمک، اسید، قلیایی و غیره از خود نشان می دهند.
• ساخته شده از متریال مرغوب و با کیفیت: این لوله ها، لوله هایی هستند که در تجهیزات حساس و تحت فشار استفاده می شوند. بنابراین کاملا منطقی است که در ساخت و تولید آنها از متریال مرغوب و استاندارد موجود در بازار استفاده شود.
• مناسب برای امور مهندسی مختلف: این لوله ها قابل استفاده در طیف گسترده ای از کاربردهای فنی و مهندسی هستند و تاثیر زیادی در افزایش کاربری و راندمان آنها دارند.
• طول عمر بالا: با توجه به این که لوله بدون درز یک لوله محکم و ضد زنگ است، پس توانایی این را دارد که برای مدت زمان زیادی پاسخگوی نیازهای فنی و عمومی شما باشد.
• دوستدار محیط زیست: این لوله ها از مواد غیر مخرب و غیر سمی ساخته شده اند که در مقایسه با لوله های پلاستیکی، خطر و زباله کمتری برای محیط اطراف خود دارند.
• شکل پذیری مناسب: لوله های بدون درز از معدود لوله های انتقال هستند که می توان سطح مقطع آنها را بدون آسیب رسیدن به لوله تغییر داد و به شکل طرح های خاص درآورد.
• قابلیت اطمینان بالا: با دوام و کیفیت بالایی که یک لوله بدون درز دارد، شما همیشه این آرامش خاطر را دارید که فعالیت هایتان بدون هر گونه آسیب یا خطری ادامه پیدا می کنند.
• مزیت های دیگری که شما با خرید و استفاده از لوله های مانیسمان می توانید به آنها دست پیدا کنید، عبارتند از:
• خواص مکانیکی خوب
• استحکام بالا
• یکنواختی شکل مواد
• تحمل فشار بالا
• وزن مناسب
• استحکام کششی زیاد
• ماشینکاری آسان
• خاصیت ارتجاعی مناسب
• قابل بازیافت
• آنتی استاتیک
• بدون تغییر شکل
• استفاده مناسب در شرایط تحت بار و غیره.

قیمت لوله مانیسمان

تعیین قیمت لوله های مانیسمان هم مانند تمام لوله های فولادی دیگر بسته به مراحل ساخت و مواد و آلیاژ به کار رفته در ساخت آنها متفاوت است. از طرفی موضوعاتی دیگری نیز هستند که با قرار گرفتن در کنار هم می توانند تاثیر زیادی در کاهش یا افزایش لوله های مانیسمان داشته باشند. قیمت لوله های مانیسمان نسبت به سایر لوله‌ ها بالاتر است ولی با توجه به ویژگی هایی که بیان شد، این نوع لوله‌ ها دارای طول عمر مفیدتری نسبت به انواع دیگر لوله هستند. موارد تاثیر گذار در تعیین قیمت لوله های مانیسمان عبارتند از:

• برند
• ضخامت لوله
• طول لوله
• کاربری لوله
• میزان استحکام
• شرایط انتقال و غیره