راهنمای انتخاب پمپ آب خانگی

راهنمای انتخاب پمپ آب خانگی یا آپارتمانی

همیشه برای مشتریان در انتخاب پمپ دو گزینه وجود دارد، ارزان ترین پمپ آب و بهترین مارک پمپ و بسیاری از مشتریان به دلیل مسایل اقتصادی اقدام به خرید ارزانترین پمپ آب می نمایند. اما از آنجایی که معمولا خرید یا تعویض پمپ آب هر 7 الی 8 سال یک بار رخ می دهد به کلیه عزیزان پیشنهاد می شود تا در صورت امکان صرفا به قیمت توجه نکرده و کیفیت را نیز لحاظ نمایند. استفاده از پمپ های ارزان قیمت ممکن است به دلیل عدم تامین فشار آب مناسب، به دستگاه های مورد استفاده شما نیز لطمه وارد نماید. عوامل متعددی در انتخاب پمپ آب خانگی موثر می باشند که در زیر به آنها اشاره می کنیم، دقت نمایید که بهتر است برای انتخاب دقیق نوع پمپ با کارشناسان فروش شرکت تماس حاصل نمایید.

انتخاب صحیح پمپ آب جهت تقویت فشار آب کاملا مشکل مصرف کننده را برطرف می نماید. توجه به این نکته نیز بسیار دارای اهمیت است که در مجتمع های مسکونی بالاتر از 20 واحد، نمی توان از پمپ آب خانگی به تنهایی برای تامین فشار آب استفاده نمود و باید از بوستر پمپ ها به همراه سیستم اینورتری به کار برد.

پارامترهای مهم در انتخاب پمپ آب خانگی

هنگام انتخاب پمپ آب خانگی مناسب، پارامترهای مهمی در این انتخاب تاثیر گذار هستند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوع پمپ (جتی یا خودمکش، بشقابی، شناور، سیرکولاتور)
• توجه به هد پمپ و ارتفاع ساختمان
• توجه به آبدهی و یا دبی پمپ
• توجه به میزان صدایی که پمپ آب خانگی تولید می نماید (پمپ بشقابی صدای کمتری نسبت به پمپ جتی دارد.).
• فشار آب
• توان مصرفی
• ظرفیت پمپ
• متریال تولید پمپ
• قیمت پمپ آب خانگی
• متراژ واحد و تعداد طبقات
• نصب پمپ آب خانگی و نگهداری آسان

پمپ تقویت فشار آب ساختمان در انواع نیم اسب بخار، یک اسب بخار، یک و نیم اسب بخار و دو اسب بخار موجود می باشد. همچنین پمپ ها با قدرت دو و نیم و سه اسب بخار برای مجتمع های مسکونی و بوستر پمپ ها می تواند به کار برده شود. بهتر است برای انتخاب پمپ آب خانگی به ترتیب مراحل محاسبه دبی یا آبدهی، محاسبه هد، انتخاب مدل پمپ (پمپ بشقابی، پمپ جتی، پمپ محیطی) و در نهایت مراجعه به منحنی مشخصه پمپ آب خانگی را طی نمود. اشتباه در هر کدام از مراحل باعث خرابی، کاهش طول عمر و مشکلات فراوانی خواهد شد.

یکی دیگر از موضوعات مهمی که برای انتخاب پمپ آب خانگی مناسب ساختمان خود باید بدانید، نحوه خواندن پلاک پمپ آب خانگی است که توان و هد و دبی آن را مشخص می نماید.

برای انتخاب پمپ آب خانگی، همانند سایر پمپ ها به دو پارامتر اصلی هد و دبی نیاز است.

مقاله مرتبط: پمپ آب خانگی چیست؟

میزان مصرف آب ساختمان

عوامل متعددی در تعیین میزان مصرف آب (دبی) در یک ساختمان تاثیر دارند، نظیر تعداد افراد، نوع کاربری (حمام، استخر، شیر ظرفشویی و غیره) تجهیزات و غیره

روش های محاسبه دبی (آبدهی) پمپ آب آپارتمانی:

• محاسبه دقیق دبی شیرآلات بر اساس مقررات ملی به روش SFU (Supply Fixture Unit)
• محاسبات سرانگشتی دبی پمپ آب خانگی با دقت نسبتا خوب توسط جداول و نمودارها

جدول انتخاب دبی پمپ آب خانگی

دانلود جدول انتخاب پمپ آب خانگی

روش استفاده از جدول محاسبه میزان دبی مورد نیاز پمپ

برای تعیین حداکثر آبدهی پمپ ساختمان مسکونی ابتدا از ستون سمت چپ تعداد واحد مسکونی را بیابید و سپس به طور افقی حرکت کنید تا آبدهی بوستر پمپ در محل تلاقی با ستون (واحد دارای یک حمام) یا ستون (واحد دارای دو حمام) به دست آید.

مثال: آبدهی ساختمان مسکونی 60 واحدی دو حمامه 18 متر مکعب در ساعت معادل 300 لیتر در دقیقه است.

برای تعیین حداکثر آبدهی بوستر پمپ ساختمان اداری، هتل و بیمارستان ابتدا از ستون سمت راست تعداد کارکنان اداری، مسافر هتل و یا تخت بیمارستان را بیابید و سپس به طور افقی حرکت کنید تا آبدهی بوستر پمپ در محل تلاقی با ستون مربوطه (بیمارستان، هتل، یا ساختمان اداری) بدست آید.

مثال: ظرفیت بوستر پمپ آبرسانی بیمارستان 1000 تخت خوابی 64 متر مکعب در ساعت معادل 1069 لیتر در دقیقه است.

برای مقادیری که در جدول وجود ندارد با استفاده از روش میان یابی محاسبه نمایید.

محاسبه دبی پمپ آب خانگی به روش SFU

در این روش، مقدار SFU لوازم بهداشتی مختلف ساختمان را از جدول می خوانیم و هر قسمت لوله کشی را بر اساس جمع نمودن آن ها محاسبه می گردد. این نکته حائز اهمیت است که معمولا تمام وسایل بهداشتی همزمان مورد استفاده قرار نمی گیرند و باید ضریب همزمانی در نظر گرفته شود.

مقادیر SFU برای لوازم بهداشتی مختلف در جدول زیر نشان داده شده است.

تعیین مقدار دبی پمپ آب خانگی براساس SFU با در نظر گرفتن ضریب همزمانی در جدول زیر آورده شده است. جهت مشاهده جدول کامل تر به دستورالعمل مقررات ملی ساختمان مبحث 16 مراجعه شود.

براساس SFU بدست آمده به جدول مراجعه کرده و با توجه به اینکه سیستم با فلاش والو یا فلاش تانک کار می کند، دبی را بدست می آوریم. اگر مقدار SFU محاسبه شده به طور دقیق در جدول نبود، مقدار بزرگتر نزدیک به آن را درنظر می گیریم. به طور مثال اگر مقدار SFU محاسبه شده برای سیستمی با فلاش تانک برابر با 370 باشد، مقدار 400 را در نظر می گیریم و دبی متناظر با آن را می خوانیم.

محاسبه بازدهی پمپ آب خانگی برای منزل و ویلا

برای محاسبه و بدست آوردن بازدهی یا دبی مورد نظر برای هر واحد مسکونی به روش زیر نیز می توان اقدام کرد، در این روش به ازای هر واحد مسکونی میزان مصرفی را در حدود 400 لیتر در ساعت در نظر می گیریم.

• 30 + 3 × (مسکونی و غیر مسکونی) تعداد طبقات = فشار پمپ آب (ارتفاع ستون آب بر حسب متر)
• 400 × تعداد واحد مسکونی = بازدهی پمپ آب (لیتر در دقیقه)
• 1000 ÷ بازدهی پمپ آب = تبدیل لیتر بر دقیقه به متر مکعب بر ساعت

محاسبه هد پمپ آب خانگی

سیستم آبرسانی ساختمان از نوع باز است یعنی جریان پمپاژی در یک یا چند نقطه سیستم در معرض فشار هوا قرار دارد. در محاسبه هد آبرسانی پارامترهای زیر را درنظر می گیریم:

1. فشار هیدرواستاتیک (ارتفاع ساختمان، حداکثر ارتفاع از پمپ تا بالاترین طبقه)
2. ارتفاع مکش
3. هد مثبت در مکش
4. حداقل فشار مورد نیاز در بالاترین ارتفاع
5. افت اصطحکاکی در سیستم لوله کشی (محدوده افت فشار مجاز در سیستم های آبرسانی بین 500-200 پاسکال بر متر و محدوده سرعت مجاز 3-1 متر بر ثانیه است.)
6. اختلاف فشار در استارت و استاپ پمپ در حالت دور ثابت

براساس مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان، حداقل و حداکثر هد مورد نیاز سیستم 40-5/5 متر ستون آب است. طراحی باید به گونه ای باشد که فشار در طبقه آخر ساختمان از 5.5 متر ستون آب کمتر نشود، بنابراین در ساختمان های بلند مرتبه، ساختمان را به چند زون تقسیم می کنند.

منحنی مشخصه پمپ آب خانگی

این منحنی نشان دهنده میزان ارتفاع پمپاژ (هد) بر حسب آبدهی (دبی) پمپ آب خانگی می باشد.

جدول انتخاب فشار پمپ آب خانگی

جدول محاسبه فشار پمپ آبرسانی ساختمان ها (bar)

روش محاسبه فشار مورد نیاز جهت انتخاب پمپ بر اساس جدول بالا

برای تعیین فشار بوستر پمپ ابتدا از ستون سمت چپ ارتفاع ساختمان را بیابید و سپس به طور افقی حرکت کنید تا حداقل فشار بوستر پمپ در محل تلاقی با ستون (سطح زیربنای هر طبقه) به دست آید.

مثال: حداقل فشار بوستر پمپ یک ساختمان به ارتفاع 50 متر با 400 متر زیر بنا در هر طبقه 7 اتمسفر است.

نحوه انتخاب پمپ آب خانگی از روی کاتالوگ

بعد از محاسبه هد و دبی سیستمی که پمپ در آن می خواهد نصب شود، به کاتالوگ مراجعه کرده و با استفاده از جداول یا منحنی مشخصه های داده شده با توجه به هد و دبی مورد نظر، پمپ آب خانگی را انتخاب می کنیم. باید پمپ انتخابی در محدوده بالاترین راندمان آن انتخاب شود (نقطه BEP) تا عملکرد بهتری داشته باشد و عمر مفید آن افزایش یابد.

چرا پمپ را باید در محدوده BEP (بهترین نقطه عملکرد) انتخاب کنیم؟

پروانه پمپ به صورت گریز از مرکز در داخل حلزونی پمپ نصب شده است که باعث تبدیل سرعت به فشار می شود. اگر پمپ در محدوده BEP کار کند، عوامل سرعت و فشار و سطح در تمام نقاط محفظه با یکدیگر متناسب خواهد بود و بارهای شعاعی در حالت تعادل هستند. به طور کلی در پمپ های سانتریفوژ میزان نیروی شعاعی به دبی عبوری بستگی دارد. این نیرو در نقطه BEP حداقل است.

حال اگر نقطه عملکرد در سمت چپ BEP باشد، فشار پیرامون حلزونی به فشار خروجی نزدیک می شود و منجر به کاهش سرعت می گردد. در این حالت نیروی شعاعی بزرگی ایجاد می شود که خیزش شفت با زاویه 60 درجه نسبت به زبانه پمپ را موجب می شود. این نیرو به آب بندهای مکانیکی، یاتاقان ها، رینگ ها، کاسه نمد و شفت آسیب می رساند.

اگر نقطه عملکرد در سمت راست BEP قرار بگیرد، سرعت بالا رفته و در زاویه 240 درجه مشکل خیزش شفت رخ می دهد. لذا اگر پمپ را بزرگتر از ظرفیت مورد نیاز انتخاب کنیم نه تنها حسن نیست بلکه منجر به اتلاف انرژی و افزایش هزینه می شود.

چگونه نقطه عملکرد پمپ در حال کار را پیدا کنیم؟

• بر اساس هد

دو عدد مانومتر در قبل و بعد از پمپ نصب می کنیم. اختلاف هد در مکش و دهش پمپ توسط این دو مانومتر بدست می آید که همان هد است. با این عدد به کاتالوگ مربوطه پمپ مراجعه کرده و یک خط افقی از هد مورد نظر رسم کرده تا منحنی مشخصه پمپ را قطع کند که آن نقطه عملکرد پمپ است.

• براساس دبی

با نصب فلومتر در خط دهش می توان میزان جریان را اندازه گرفت و در منحنی مشخصه پمپ در کاتالوگ از محور دبی خطی عمود رسم کرد تا منحنی پمپ را قطع کند، محل تقاطع نقطه عملکرد پمپ است.

انواع منحنی پمپ

1. منحنی هد و دبی
2. منحنی توان مصرفی
3. منحنی راندمان
4. منحنی NPSH

در ادامه به معرفی و تفصیل این سه نوع منحنی می پردازیم.

منحنی هد و دبی

منحنی هد و دبی پمپ به چند صورت می تواند باشد:

• منحنی صعودی (Rising)

در این نوع از پمپ ها در صورت افزایش هد، دبی به صورت پیوسته کاهش می یابد و ماکزیمم هد در دبی صفر رخ می دهد.

• منحنی نزولی (Dropping)

در این مدل از پمپ ها، حداکثر هد در دبی صفر اتفاق نمی افتد.

• منحنی تخت (Flat)

در این پمپ ها تغییرات در دبی، تغییرات شدیدی در هد ایجاد نمی کند و ممکن است در قسمتی از منحنی هد تقریبا ثابت باشد. به همین دلیل این پمپ ها گزینه مناسبی برای پمپ های آتش نشانی هستند. پمپ های زمینی (پمپ مکش از ته) و پمپ های دو مکشه دارای منحنی تخت هستند.

• منحنی تیز (Steep)

در این نوع از منحنی ها تغییرات دبی منجر به تغییرات شدید هد می شود. این نوع از پمپ ها گزینه مناسبی برای پمپ های آبرسانی دور متغییر هستند.

منحنی توان مصرفی

• با بار اضافی (Overloading)

در این نوع از منحنی ها با افزایش دبی به طور پیوسته توان مصرفی زیاد می شود. به همین دلیل توصیه می شود وقتی سیستم خالی از آب است پمپ استارت نشود زیرا جهت تامین دبی پمپ در راست ترین نقطه منحنی شروع به کار می کند و آمپر می کشد بنابراین پیشنهاد می شود پمپ با شیر بسته استارت شود و شیر آرام آرام باز شود تا پمپ دچار مشکل نشود.

• بدون بار اضافی (Non overloading)

در این مدل از منحنی ها با افزایش دبی، توان به طور مستمر افزایش نمی یابد.

منحنی راندمان

منحنی راندمان توسط شرکت سازنده هر پمپ ارائه می شود. راندمان در نقطه ای از منحنی هد و دبی به حداکثر می رسد که به آن بهترین نقطه عملکرد (BEP) می گویند.

منحنی NPSH

این منحنی، NPSH_r مورد نیاز پمپ را در دبی های مختلف نشان می دهد.

نکات مهم در هنگام انتخاب پمپ آب خانگی مناسب

1. توجه به اینکه ساختمان ویلایی است یا آپارتمانی
2. در آپارتمان های با تعداد طبقات زیاد، باید از پمپ با فشار بالا استفاده نمود تا آب به طبقات آخر نیز به اندازه کافی برسد.
3. توجه به نوع عملکردی که از پمپ مورد نظر انتظار دارید. می خواهید پمپ به طور دائم کار کند یا اینکه در زمان های مشخصی شروع به کار کند.
   1. کارکرد پمپ به صورت دائمی: موتور الکتریکی با دور موتور 1450 دور در دقیقه
   2. کارکرد پمپ به صورت مقطعی: موتور الکتریکی 2900 دور در دقیقه
4. میزان دبی پمپ وابسته به اندازه و تعداد پره پروانه و قطر ورودی و خروجی می باشد.
5. اگر قصد خرید پمپ آب خانگی کم صدا دارید، پمپ بشقابی پروانه برنجی انتخاب خوبی است.
6. یکی دیگر از انتخاب های مناسب برای افزایش فشار آب واحدهایی که در طبقات بالای آپارتمان قرار دارند، استفاده از پمپ داخل واحدی می باشد.

جدول انتخاب پمپ آب خانگی

جهت اطلاع از نحوه انتخاب پمپ آب برای ساختمان می توانید جدول زیر را به عنوان راهنما مورد بررسی قرار دهید.

همچنین توضیحات زیر می تواند یک راهنمای انتخاب پمپ آب خانگی یا همان پمپ تقویت فشار آب ساختمان باشد.

• نیم اسب: برای مصرف در ساختمان های یک طبقه با حداکثر متراژ 150 متر مربع
• یک اسب: پمپ آب خانگی یک اسب بشقابی برای مصرف در ساختمان های سه طبقه و شش واحد با حداکثر متراژ 75 متر مربع نصب می گردد. پمپ آب خانگی یک اسب جتی برای مصارف در ساختمان های چهار طبقه و با هشت واحد و متراژ حداکثر 68 متر قابل استفاده می باشد.
• یک اسب دو پروانه: پمپ آب خانگی یک اسب دو پروانه برای مصارف در ساختمان های چهار طبقه و با هشت واحد با حداکثر 75 متر مربع قابل استفاده است.
• یک اسب جتی: پمپ آب خانگی یک اسب جتی برای مصارف در ساختمان های 4 طبقه و 8 واحد با حداکثر متراژ 68 متر مناسب است.
• یک و نیم اسب دو پروانه: پمپ آب خانگی یک و نیم اسب دو پروانه برای مصارف در ساختمان های پنج طبقه 10 واحد با حداکثر متراژ 100 متر مربع قابل استفاده است.
• دو اسب: پمپ آب خانگی دو اسب برای مصارف در ساختمان های پنج طبقه و با چهارده واحد با حداکثر متراژ 100 متر مربع نصب و قابل استفاده است.
• چهار اسب دو پروانه: برای مجتمع های مسکونی 20 واحد و واحد هایی با متراژ 100 متر از پمپ های چهار اسب دو پروانه، سه فاز استفاده می شود.
• بوستر پمپ: برای مجتمع های مسکونی بیش از 20 واحد از انواع بوستر پمپ ها استفاده می گردد این بوستر پمپ ها بسته به میزان مصرف آب در انواع بوستر پمپ های دو یا چند پمپه قرار می گیرد. که به شکل موازی در کنار هم قرار دارند و به صورت اتومات و همزمان آب مورد نیاز ساختمان را پمپاژ می نمایند. در این مدل پمپ ها از اینورتر برای کنترل سرعت دوران و کاهش مصرف انرژی استفاده می نمایند.

نکات مهم بعد از خرید پمپ آب خانگی

• بهتر است از منبع تحت فشار با ظرفیت بالاتری استفاده نمایید تا طول عمر استفاده از پمپ بیشتر باشد.
• دقت نمایید که پمپ تحت تاثیر وزن لوله ها در فشار قرار نگیرد.
• رعایت مقررات ملی ساختمان نیز بسیار دارای اهمیت است که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.

استاندارد ها و قوانین ملی لوله کشی آب ساختمان

1. روش لوله کشی آب ساختمان دارای دو مدل کلکتوری و انشعابی بوده که در هر دو مدل باید نقشه کامل لوله کشی ساختمان قبل از انجام کار طراحی و ارائه شود.
2. فشار آب در پشت شیر لوازم مصرفی داخل ساختمان نباید حداکثر از 4 بار بیشتر باشد.
3. برای تنظیم فشار آب لوله کشی ساختمان بهتر است از شیر تنظیم فشار استفاده نمود.
4. ممکن است فشار آب شهری دچار نوسان بوده و متغیر باشد، در چنین مواردی باید محاسبات مربوط به لوله کشی و یا قرار دادن پمپ در ساختمان را با توجه به حداقل فشار آب شهری انجام داد.
5. برای تامین فشار آب مورد نیاز در ساختمان های بسیار بلند می توان از بوستر پمپ استفاده نمود یا اینکه واحد ها را به بخش های مختلف تقسیم کرده و برای هر بخش پمپ مناسبی تهیه نمود.
6. بهتر است که در مسیر لوله کشی ساختمان از حداقل پیچ و خم استفاده نمود.
7. نمی توان به صورت مستقیم پمپ آب خانگی خود را در خروجی لوله کشی اصلی آب شهری متصل نمود.
8. لوله کشی آب ساختمان باید از لوله های فاضلابی فاصله داشته باشد تا در صورت نشتی بلا استفاده نشود. همچنین لوله های سرد و گرم آب نیز باید از هم فاصله داشته باشند.
9. بهتر است لوله ها به صورت کف خواب نصب نشوند.
10. در عمق مناسبی لوله ها را نصب نمایید. در مورد لوله های روکار نیز باید عایق سازی شوند.

علت افت فشار پمپ آب خانگی چیست؟

هنگامی که افت فشار آب در داخل ساختمان اتفاق می افتد، در واقع فشار سرعتی و فشار استاتیک به صورت همزمان کاهش می یابند. هر چیزی که در مسیر جریان آب لوله موجب کاهش سرعت آب شود، افت فشار سرعتی نامیده می شود (شیب، خم لوله، زانویی، نصب شیر و غیره) همچنین زمانی که آب داخل لوله جریان دارد، برخورد با دیواره ها و میزان زبری لوله ها باعث افت فشار استاتیک خواهد شد. فشار کل با جمع این دو نوع فشار به دست می آید که در انتخاب پمپ آب خانگی مناسب ساختمان بسیار مهم بوده و باید مقدار مورد نیاز را تامین نماید. یعنی پمپ آب خانگی با فشار مناسبی انتخاب شود که بتواند آب مورد نیاز تا بالاترین واحد در آپارتمان را با حدی ثابت و بدون افت تامین نماید.

خرید پمپ آب خانگی دست دوم

این نکته درست است که خرید پمپ آب خانگی دست دوم، قیمت مناسب و ارزان تری دارد، اما معایبی نیز به همراه داشته که بهتر است از این خرید منصرف شوید.

• پمپ آب خانگی بعد از چند سال استفاده دچار استهلاک و فرسودگی می شود.
• کارکرد نادرست و نامطلوب
• نیاز به تعمیر پمپ آب خانگی و یا تعویض قطعات
• عمر کوتاه
• احتمال بروز حادثه