بوتیل دی گلایکول چیست؟
بوتیل دی گلایکول ترکیب شیمیایی آلی بوده که در آب و بسیاری از حلال های آلی و الکلی محلول می باشد و از اتر الکل مشتق می شود. این ترکیب با فرمول مولکولی C8H18O3 به صورت مایع بی رنگ و شفاف بوده که دارای بوی اتری ضعیف می باشد. این ترکیب حاصل واکنش مولکول های اتیلن با n-بوتانول در حضور یک کاتالیزور قلیایی می باشد. گلایکول اتر ها در ساختار مولکولی خود دارای دو گروه عاملی اتر و الکل هستند که آنها را به یکی از پرکاربرد ترین حلال های آلی تبدیل کرده است.
در این مقاله به بحث و بررسی مواردی همچون تعاریف و نام های بوتیل دی گلایکول، فرآیند تولید، مشخصات فنی و کاربرد های آن می پردازیم.
بررسی ویژگی های بوتیل دی گلایکول
بوتیل دی گلایکول ترکیب شیمیایی آلی بوده که در آب و بسیاری از حلال های آلی و الکلی محلول می باشد و از اتر الکل مشتق می شود. این ترکیب با فرمول مولکولی C8H18O3 به صورت مایع بی رنگ و شفاف بوده که دارای بوی اتری ضعیف می باشد. این ماده با نام های 2-بوتوکسی اتوکسی اتانول، بوتیل دی اکسیتول و بوتوکسی در اتیلن گلیکول، دی اتیلن گلیکول مونوبوتیل اتر نیز شناخته می شود.
این ترکیب حاصل واکنش مولکول های اتیلن با n-بوتانول در حضور یک کاتالیزور قلیایی می باشد. گلایکول اتر ها در ساختار مولکولی خود دارای دو گروه عاملی اتر و الکل هستند که آنها را به یکی از پرکاربرد ترین حلال های آلی تبدیل کرده است. گلایکول اترها ترکیبی از الکل و اتیلن یا پروپیلن اکسید می باشند.
فرآیند تولید بوتیل دی گلایکول
بوتیل دی گلیکول از ترکیب یک دیول و یک مونو آلکیل اتر تولید می شود. بوتیل مونواتیل گلیکول از واکنش بین بوتیل الکل و اکسید اتیلن به دست می آید. سپس این محصول از طریق یک سری واکنش ها اکسید شده تا بوتیل دی گلیکول تولید شود.
بوتیل دی گلیکول ابتدا با بدست آوردن بوتیل مونو اتیل گلیکول از طریق واکنش بین بوتیل الکل و اکسید اتیلن سنتز می شود. سپس این ترکیب اکسید می شود و بوتیل دی گلیکول را تشکیل می دهد. در واقع فرآیند تولید بوتیل دی گلایکول شامل مراحل زیر است.
- تولید بوتیل مونو اتیل گلیکول: بوتیل الکل و اتیلن اکسید از طریق یک واکنش استریفیکاسیون ترکیب می شوند تا ترکیبی به نام بوتیل مونو اتیل گلیکول تولید کنند.
- اکسیداسیون بوتیل مونو اتیل گلیکول: بوتیل مونو اتیل گلیکول با استفاده از اسید نیتریک و پراکسید هیدروژن به عنوان عوامل اکسید کننده اکسید می شود. این فرآیند گروه منو اتیل گلیکول را به گروه اسید گلیکولیک تبدیل می کند و در نتیجه بوتیل دی گلیکول ایجاد می شود.
- خالص سازی: بوتیل دی گلیکول تولید شده از طریق فرآیندهایی مانند استخراج مایع-مایع، تقطیر در خلاء و کریستالیزاسیون جزئی خالص می شود.
نمونه هایی از بوتیل گلیکول اترها
کاربرد بوتیل دی گلایکول
مشخصه اصلی این ترکیب قدرت انحلال پذیری آن است که در آب و بسیاری از محلول های آلی به راحتی حل می شود و این ویژگی استفاده از آن را به صورت گسترده امکان پذیر کرده است.
- این ترکیب یک حلال صنعتی بسیار قوی و کارآمد بوده که عمده ترین مورد مصرف آن مربوط به صنایع رنگ و پوشش می باشد. این ترکیب با توجه به قدرت تبخیر بالا در رنگ آمیزی که نیاز به قرار گرفتن در معرض هوا می باشد، مناسب است.
- از این ترکیب در آتش نشانی برای تولید کف خاموش کننده استفاده می شود.
- از آنجایی که این ترکیب یکی از بهترین حلال های چربی و روغن می باشد لذا از آن برای تولید پاک کننده های فلز استفاده می شود.
- برای تولید انواع اسپری های مختلف به عنوان حلال مناسب می توان از آن استفاده کرد.
- در صنعت چاپ به عنوان حلال جوهر چاپ به کار می رود.
- این ترکیب به عنوان ماده اولیه برای تولید بوتیل دی گلایکول استات استفاده می شود.
- حلال مناسب برای تولید انواع سموم
- قابل استفاده در صنعت نساجی به عنوان حلال رنگ
نتیجه گیری
با توجه به ویژگی های گلیکول اتر ها و وجود دو گروه عاملی اتر و الکل در ساختار آنها، استفاده از این ترکیبات می تواند جایگزین مناسبی برای سایر حلال های موجود باشد از طرفی استفاده از این ترکیبات اثرات زیان آور کم تری خواهد داشت.
